Vazife Malulü Nedir?
Erlerin vazife malullüğü konusuna dair akla gelen tüm soruları bu makalemizde cevaplandıracağız. Öncelikle vazife malulü ne demek onu açıklayalım. Vazife malulü görevinden kaynaklı olarak yaralanan ve vazifesini yapamayacak duruma gelen kişidir. Vazife Malulü, vazifesini yapmakta iken yaralanan kamu görevlilerine verilen isimdir. Bu kişiler asker, polis, öğretmen, memur olabilir. Türkiye Cumhuriyeti kanunları kamu hizmeti esnasında yaralanan kişileri vazife malulü olarak kabul etmektedir. Dolayısıyla bu kişiler bir kısım haklara sahip olmaktadır. Kamu hizmeti esnasında yaralanan ve malul hale gelen kişiler Sosyal Güvenlik Kurumuna vazife malullüğü başvuru dilekçesi vererek işlemleri başlatabilirler. Vazife malulü hak sahipleri Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerine başvurarak vazife malulü kimlik kartı alabilirler. Vazife Malullüğü 5434 ve 5510 sayılı kanunlara göre tespit edilir. Şimdi vatani görevini yapan askerlerin vazife malullüğü konusuna geçelim.
Malullük aylığı kimlere bağlanır?
Kamu hizmeti esnasında yaralanan ve malul hale gelen kişilere malullük aylığı bağlanır. Bilindiği üzere kamu hizmetini devlet memurları yürütür. Malullük aylığı devlet memurlarının yanı sıra askerlik hizmetini yerine getirirken yaralanan veya hastalanan er, askeri öğrenci, yedek subay, astsubaylara da bağlanır. Çürük raporu
Erlerin Vazife Malullüğü
Er vazife malulü nedir? Kanunlarımızda askerliğini yaparken yaralanan ve malul hale gelen er ve erbaşların da vazife malulü sayılması düzenlenmiştir. Erlerin vazife malullüğü konusunda ikili bir ayrıma gitmek gerekmektedir. Terörle mücadele birliklerinde görev yapan askerler ile diğer birliklerde görev yapan askerlerin vazife malullüğü farklı şartlara tabidir.
a. Terörle Mücadele Kapsamında Olmayan Erlerin Vazife Malullüğü
Vatani görevini yapmakta olan erlerin askerde kaza geçirmesi veya hasta olması sonucunda malul hale geldiklerini görmekteyiz. Hastalık veya kaza sonucunda askerlere çürük raporu verilmesi gerekebilir. Askerlik süresince çürük raporu verilebilmesi için kişinin askerliğe elverişsiz hale gelmesi gerekmektedir. Askerlik görevinden kaynaklı olarak kaza geçiren, sakatlanan, yaralanan veya hastalanan erlere çürük raporu verilmişse vazife malulü olabilirler. Bu erlere bağlanacak askerlik çürük raporu maaşı 5434 sayılı kanun kapsamında bağlanmaktadır. Dikkat edilmesi gereken konu sakatlığın askerlik vazifesinden kaynaklı olmasıdır. Bazı soruları burada cevaplandıralım.
- Askere gitmeden önce sağlık muayenesinde çürük(elverişsizlik) raporu verildi. Tazminat veya maaş alabilir miyim?
Askere alınmadan önce yani fiilen vazifeye başlamadan önce size verilen “askerliğe elverişli değildir” çürük raporu verilmesi maaş veya tazminat hakkı doğurmaz. Çünkü böyle bir rapor rahatsızlığınızın askerlikten önce var olduğunu ve askerlik hizmetinden kaynaklanmadığını gösterir.
- Askere gittikten sonra daha önce var olan bir hastalığımdan ötürü çürük raporu verildi. Maaş ve tazminat alabilir miyim?
Bazen askere giriş muayenesinde gerekli özen gösterilmediği için sağlık problemlerine rağmen kişiler askere alınmaktadır. Ancak askerlik vazifesini yürütürken bu hastalık ortaya çıktığında hastaneye ve sağlık kuruluna sevk gerçekleşmektedir. Sonuç olarak bu durumda verilen çürük raporu askerlik hizmetinden kaynaklı olmadığı için maaş ve tazminat ödenmez.
- Askerdeyken askerlik şartlarından ötürü hasta oldum ve “askerliğe elverişli değildir” çürük raporu verildi. Maaş ve tazminat alabilir miyim?
Askerlik şartlarının elverişsizliği sizin hasta olmanıza neden olabilir. Örneğin; yeterli beslenme, ısınma, hijyen şartları olmadığı için hastalanarak askerliğe elverişsiz hale gelirseniz size aylık bağlanması ve tazminat ödenmesi gerekir. Bağlanacak aylık konusunda herhangi bir zamanaşımı süresi de yoktur.
- Askerlik yaparken kaza geçirdim, yaralandım ve askerliğe elverişli değildir raporu verildi. Maaş ve tazminat alabilir miyim?
Askerlik yaptığınız esnada eğitimde veya bir iş yaparken yani vazifeden kaynaklı olarak yaralanarak malul hale geldiyseniz vazife malulü sayılırsınız. Bu durumda size maaş bağlanır. Ve süresi içerisinde başvurmanız durumunda tazminat ödenmesi gerekir.
b. Terörle Mücadele Kanunu Kapsamında Erlerin Vazife Malullüğü
Askerlik hizmetini yürütmekte olan erlerden yurtiçinde ve yurtdışında görevlerini ifa ederlerken veya terhis edilmiş olsalar dahi olsa bile bu görevlerini yapmalarından dolayı terör eylemlerine muhatap olarak yaralanan, engelli hâle gelen, ölen veya öldürülenler hakkında 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümleri uyarınca aylık bağlanır.
Askerliğini yaparken terör saldırısında ya da terörle mücadele birliklerinde görev, eğitim yaparken, intikal halinde veya görevden kaynaklı olarak yaralanan ya da hastalanan askerlere maluliyet durumuna göre maaş bağlanır. Er vazife malullüğü aylığının 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununa göre bağlanması için görev yapılan yerin terörle mücadele birliği olması gerekir.
Er vazife malulü aylığı görevde olan emsallerinin almakta oldukları aylıklardan az olamaz. Yaşamak için gereken hareketleri yapamayacak ve başkasının yardım ve desteğine muhtaç olacak derecede malul olanlar ile ölenlerin dul ve yetimlerine en yüksek devlet memuru aylığı üzerinden vazife malulü emekli ikramiyesi ödenir. Er ve erbaş vazife malulü maaşı, dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olanlar sekizinci derecenin birinci kademesi üzerinden diğerleri ise eğitim durumlarına bakılmaksızın onuncu derecenin birinci kademesindeki “Memur” unvanlı kadrolarda bulunanların emekli keseneğine esas aylıkları üzerinden hesaplanır. Ayrıca vazife malulü olan erlere sakatlık derecelerine göre tazminat ödenir.
Er ve erbaşların vazife malulü maaşını almaları için kendilerine çürük raporu yani askerliğe elverişli değildir raporu verilmesi gerekmektedir. Ancak terörle mücadele ederek vücutlarında bazı kalıcı yaralanmalar olan kişilere çürük raporu verilmemesi nedeniyle maaş bağlanmamaktaydı. Vazife sayılmayan gaziler veya malul olup gazi sayılmayanlar olarak adlandırılan bu kişilerin sorunu 27 Ocak 2017 tarihli 684 sayılı KHK ile çözüme kavuşturulmuştur.
684 sayılı KHK’ya Göre Emeklilik
Terörle mücadelede görev almış ve yaralanmış kişiler olan “Vazife malulü sayılmayan gaziler”in sorunlarının çözümü maksadıyla 2017 yılının başında 684 sayılı KHK yayınlandı. 684 sayılı KHK ile yapılan değişiklik yaralanma boyutu daha az olan kişilere de gazilik maaşının bağlanmasını öngörmektedir. Yaralanmanın boyutu askerliğe elverişsiz hale getirmemiş olsa da maaş bağlanacaktır. 684 sayılı KHK’ya gazi sayılmak için dilekçe ile SGK’ya başvurmak gerekir. Yaralanma sonucu vücuttaki eksilme Vazife Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamname’ye göre 1,2,3,4,5 veya 6’ncı dereceden birine uyuyorsa buna göre maaş bağlanır. Örneğin; “Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte yokluğu” halinde 6. derece vazife malulü maaşı bağlandır. 684 sayılı khk gazilik dilekçe örneği için bize ulaşabilirsiniz.
Yeni düzenleme şu şekildir;
|
“EK MADDE 3- 21 inci maddenin birinci fıkrasının (a), (h), (i) ve (j) bentleri kapsamında terör eylemi nedeniyle yaralanmış olup ilgili mevzuatına göre malul sayılmamaları nedeniyle aylık bağlanamayanlardan, talepleri üzerine 13/7/1953 tarihli ve 4/1053 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Vazife Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamname hükümlerine göre derece tespiti yapılanlara, bu dereceleri esas alınarak aşağıda yazılı gösterge rakamlarının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda, nakdi tazminat karar tarihini takip eden aybaşından başlamak üzere aylık bağlanır.
Dereceler Göstergeler
1 22.382
2 20.821
3 19.259
4 17.698
5 16.136
6 14.616
Ancak, herhangi bir sigortalılık statüsüne tabi çalışmaları olanlara bağlanacak ilk aylığın tutarı, aylık bağlanmasına ilişkin şartlar aranmaksızın bu aylığa hak kazanıldığı tarihteki unsurlar ve mevcut hizmet süreleri esas alınarak hesaplanacak emekli veya yaşlılık aylığının % 25 artırımlı tutarından az olamaz. Bunlardan aylık başlangıç tarihinden önce ilgili mevzuatı uyarınca aylık bağlanmış olanlara, durumuna göre belirlenecek gösterge rakamı karşılığı bulunacak aylık miktarından az olmamak üzere, aylık başlangıç tarihinde ödenmekte olan veya aylıkları kesilmiş olanlar için ödenebilecek emekli, yaşlılık veya malullük aylıkları % 25 oranında artırılır. Bu madde uyarınca aylık bağlananlar hakkında 5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi hükümleri uygulanır. Bu aylıklar, vefatları halinde, anne ve baba için herhangi bir şart aranmaksızın, 5510 sayılı Kanunun 34 üncü maddesi esas alınarak hak sahiplerine ölüm aylığı olarak intikal ettirilir. Bu şekilde aylığa hak kazanılmasından önce geçen her türlü sigortalılık ve prim ödeme süreleri, iştirakçilik ve fiili hizmet süreleri ile bunların itibari ve fiili hizmet süresi zammı olarak değerlendirilen süreleri; aylığa hak kazanılmasından sonra geçen sigortalılık ve çalışma sürelerinin tabi olacağı sigortalılık haliyle birleştirilmez ve sonradan geçen sigortalılık veya çalışma süreleri yaşlılık/emekli, malullük ya da ölüm/dul veya yetim aylığı bağlanmasında veya toptan ödeme yapılmasında ilgili mevzuatına göre ayrı bir çalışma veya sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Bu şekilde aylık bağlananlardan, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı olanlara, ikramiyeye esas hizmet süreleri için ayrıca emekli ikramiyesi ödenir. Ayrıca, aylık bağlandıktan sonraki çalışmaları için 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi hükümleri uygulanmaz.
Bu madde uyarınca aylık bağlananlardan söz konusu yaralanmalarına bağlı olarak sonradan malul olduklarına karar verilenlere, karar tarihini takip eden aybaşından itibaren ilgisine göre bu Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrası hükümleri uygulanır ve bu madde hükümlerine göre bağlanmış olan aylıkları vazife malullüğü aylığının başladığı tarihten itibaren kesilir. Bunlardan emekli ikramiyesine hak kazanacak olanların emekli ikramiyesinin hesabında daha önce ikramiye ödenen süreler dikkate alınmaz. Bu Kanunun 21 inci maddesi kapsamında vazife malullüğü aylığı bağlanmış olup, kontrol muayenesi sonucunda maluliyetlerinin sona erdiğine karar verilenlerden bu madde kapsamına girenlere, vazife malullüğü aylığına hak kazanıldığı tarihteki mevcut hizmet süreleri, unsurlar ve memur aylık katsayısı ile varsa almakta oldukları aylıklar esas alınarak birinci fıkra uyarınca hesaplanacak tutarın; aylık artışları ile artırılması sonucu bulunacak tutar üzerinden vazife malullüğünün kesildiği tarihten itibaren bu madde hükümleri uyarınca aylık bağlanır. Ancak, bu kapsamda aylık bağlanması sebebiyle ikramiye ödenmez.
Bu maddedeki hükümler saklı kalmak kaydıyla bağlanan bu aylıklar hakkında vazife malullüğü aylığı hükümleri uygulanır ve Sosyal Güvenlik Kurumunca bağlanan aylıklar her yıl sonunda faturası karşılığında Maliye Bakanlığından tahsil edilir.”
|
Erlerin Vazife Malullüğü Davaları
Vazife malullüğü davaları arasında er ve erbaşlara ilişkin olanlar önem arz eder. Çünkü bu davalarda olayın gerçekleşme tarihine bakılmaksızın 5434 sayılı kanuna göre incelenir. Vazife malullüğü davası açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna dilekçe verilir. Gazilik başvuru dilekçesinin reddi veya 30 gün içinde işleme alınmaması durumunda vazife malulü dava dilekçesi hazırlanır ve Ankara İdare Mahkemelerinde dava açılır. Vazife malullüğü davasında bugüne kadar edindiğimiz bilgi ve tecrübe ışığında müvekkillerimize mahrum kaldıkları haklarını kazandırıyoruz. Size de askerlik süresince çürük raporu veya “askerliğe elverişli değildir” verildiyse hukuk büromuza ulaşarak yardım alabilirsiniz.