Değer Kaybı Nedir?
Bir otomobil bir kazada hasar görüp daha sonra tamir edildiğinde, yeniden satış değeri, hasar görmemiş benzer bir otomobilden daha düşük olabilir. Başka bir deyişle hasar, otomobilin yeniden satış değerinde bir azalmaya veya “azalmaya” neden olur. Sigortalının bu değer düşüklüğü talebi, sigortalının otomobiline kusurlu bir şekilde zarar veren üçüncü bir kişiye karşı ileri sürebileceği gibi, sigortalının kendi fiziki hasar teminatına karşı birinci taraf talebinden de kaynaklanabilir.
Arabanız bir kazada hasar gördüğünde, orijinal durumuna geri döndürmek için tamirat yapıldıktan sonra bile aracın piyasa değeri genellikle düşer. Aracınız onarım sonrası sorunsuz hale gelmiş olsa bile, kaza yapmamış aynı araca göre daha az değerli hale gelecektir. Araç artık muhtemelen normalde olduğundan daha ucuza satılacak veya takas edilecektir.
Aracın kazadan sonra kaybettiği değeri telafi etmek için değer kaybı başvurusunda bulunmanız gerekir. Kusurlu sürücünün sigorta şirketine bu tür bir talepte bulunarak, aracınızın kazadan önceki ve sonraki değeri arasındaki farkı telafi edebilirsiniz.
Araç değer kaybı tazminatının şartları nelerdir?
- İki taraflı bir trafik kazası gerçekleşmiş olmalıdır.
- Kazada %100 kusurlu olmamanız gerekir.
- Kaza nedeniyle aracınızda maddi bir hasar oluşmalı ve bu hasar tamir edilmiş olmalıdır.
- Kazada onarılan parçaların daha önce başka bir kazada hasar görmemiş olması gerekir.
Araç değer kaybı kimden istenir?
Çift taraflı trafik kazası nedeniyle aracında hasar meydana gelen ruhsat sahibi, söz konusu zararı;
- Karşı taraf araç sürücüsünden,
- Karşı taraf araç ruhsat sahibinden,
- Karşı taraf araç işleticisinden,
- Karşı taraf araç zorunlu mali mesuliyet sigortacısından (trafik sigortacısı),
- Zorunlu mali mesuliyet sigorta (trafik sigortası) teminat limitlerini aşan kısım için var ise karşı taraf ihtiyari mali mesuliyet sigortacısından,
Not: “Karayolları Trafik Kanunu’ nun 92. maddesinin “l” bendi gereği; hasar sebebiyle trafikten çekme veya hurdaya çıkarılma işlemi görmüş araçların değer kaybı tazminatı talepleri, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamı dışındadır.”,
Araç değer kaybı davası kaç günde açılır? Değer kaybı ne zamana kadar alınır?
Değer kaybı başvurusu için kaza tarihinden itibaren 2 yıllık zamanaşımı süresi öngörülmüştür. Değer kaybı tazminatını 2 yıl her halde 10 yıl içerisinde talep etmezseniz hakkınız ortadan kalkar. 10 yıllık geniş süre zararı veren kişinin bilinmediği durumlarda geçerlidir. Ancak genel olarak trafik kazası sonrası polis marifetiyle tutanak tutulduğu için kaza tarihinden itibaren 2 yıl geçmemesine dikkat etmek gerekir.
Değer kaybının ne zamana dek isteneceği konusunda 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Zamanaşımı başlıklı 109. maddesine de değinmek gerekir; “Motorlu araç kazalarından doğan maddi zararların tazminine ilişkin talepler, zarar görenin, zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde, kaza gününden başlayarak on yıl içinde zamanaşımına uğrar. Dava, cezayı gerektiren bir fiilden doğar ve ceza kanunu bu fiil için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörmüş bulunursa, bu süre, maddi tazminat talepleri için de geçerlidir.” Buna göre eğer yaşanan trafik kazasında maddi zararın yanında yaralanma da söz konusu ise bu durumda yaralama suçuna ilişkin öngörülmüş zaman aşımı süresi olan 8 yıl, ölüm meydana gelmişse 15 yıl geçerli olur.
Kasko ve trafik sigortası(ZMMS) değer kaybını öder mi?
Bir kaza geçirmeniz durumunda sigorta şirketiniz genellikle aracınız için değer kaybı tazminatı ödemez. Bunun için bir “değer kaybı başvurusu” yapmanız gerekir. Meydana gelen hasarın aracınızın değerini düşürdüğünü düşünüyorsanız kazada kusurlu olan kişinin sigorta şirketine karşı değer kaybı başvurusu yapabilirsiniz? Kusurlu karşı tarafın “Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası”na başvurabileceğiniz gibi teminat kapsamında ise Kara Taşıtları Kasko Sigortasına da başvurabilirsiniz.
Daha az kusuru olduğunuz bir kazada Trafik sigortası(ZMMS) limiti dahilinde değer kaybını ödemek zorundadır.
Kasko değer kaybını öder mi? sorusunun cevabı ise; Aracımıza yaptırdığımız kasko sigortası kendi kusurumuz nedeniyle, kendi aracımızda ortaya çıkan maddi hasarı karşılar. Değer kaybı tazminatı dolaylı bir zarar olduğu için kasko poliçesinin teminatı kapsamındaysa karşılanır. Yani kasko poliçesi kontrol edilerek “değer kaybı”nın poliçe kapsamında olup olmadığına bakılacaktır. Teminat kapsamında değilse kasko değer kaybını ödemez.
“…Davalı … şirketi, davacıya ait aracın kasko sigortacısı olup …maddesinde belirtilen risklerin gerçekleşmesi sonucunda doğrudan uğrayacağı maddi zararları teminat altına alır. Davacı vekili değer kaybı zararının davalıdan da tahsilini istemiştir. Davacının bu tazminat talebi, … ve poliçe özel şartları uyarınca kasko sigortası teminat kapsamında bulunmamaktadır. Değer kaybı konusunda kasko sigorta poliçesine prim ödenerek ayrıca ve ek teminat vermedikçe, meydana gelen kaza sebebi ile dolaylı zarar olan değer kaybı talebi teminat dışıdır. Buna göre, riziko sonucunda araçta oluşan doğrudan zararı karşılamakla sorumlu davalı kasko sigortacısı dolaylı zarar olan değer kaybı talebinden sorumlu olmayıp yazılı şekilde davalının sorumluluğuna karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın bu sebeple bozulmasına karar vermek gerekmiştir…” (Yargıtay 17. HD. 20/10/2016 T., 2014/10891 E., 2016/9161 K. Sayılı Kararı)
Ağır hasarlı veya pert araç için değer kaybı alabilir miyim?
Yapılan trafik kazası sonucunda aracınızın onarımının mümkün olmaması ya da onarılması halinde tamir masraflarının aracın kaza tarihindeki rayiç değerini aşması nedeniyle araç ağır ya da tam hasara yani perte çıkarılmış olabilir. Bu durumda pert/ağır hasarlı araç için değer kaybı başvurusu yapamazsınız. Ancak sigorta şirketinin aracınız için ödeyeceği rayiç bedel düşükse eksik ödenen miktar için dava açabilirsiniz.
E-devlet üzerinden araç değer kaybı başvurusu yapabilir miyim?
E-devlet kanalıyla değer kaybı başvurusu yapılmaz. Değer kaybı başvurusu ilgili sigorta şirketine mail veya posta yoluyla ulaşılarak yapılır. E-devlet sisteminde bulunan Motorlu Araç Sigortalarında Eksper Atama hizmeti ise zarar gören araç sahibinin değer kaybı başvurusu yaptıktan sonra eksper ataması yapılması için kullanılmaktadır.
Araç değer kaybı parası nasıl alınır?
Kara Yolları Trafik Kanununun 97’nci maddesine göre aracında değer kaybı oluşan kişiler ilgili sigorta şirketine başvuru yapacaktır. 15 gün içerisinde başvurunun cevaplanmaması, reddi veya eksik ödeme yapılması durumunda dava veya tahkim yoluna gidilecektir. Değer kaybı sigortaya başvuru zorunludur.
Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce a belirtilen tazminat ödemelerinde istenecek belgelerin tamamı ile birlikte ilgili sigortacıya yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigortacının başvuru tarihinden itibaren en geç onbeş gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi kısmen veya tamamen karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde ya da tazminat tutarında anlaşma sağlanamadığı hallerde sigortacının merkez veya şubesinin veya sigorta sözleşmesini yapan acentenin bulunduğu yer mahkemelerinde, kazanın meydana geldiği yer mahkemesinde ya da zarar görenin ikametgâhının bulunduğu yer mahkemesinde dava açılabileceği gibi uyuşmazlığın çözümü için Sigorta Tahkim Komisyonuna da başvurulabilir.
Araç değer kaybı başvurusunda istenen belgeler nelerdir?
• Trafik Kazası Tespit Tutanağı resmi tasdikli sureti veya taraflar arasında tutulmuş kaza tespit tutanağı, varsa ifade tutanakları veya görgü tespit tutanakları,
• Mağdur araca ait ruhsat,
• Varsa hasarlı araca ve kaza yerine ait fotoğraf ve görüntüler,
• Mağdur araç sahibine/zarar gören üçüncü şahsa ait banka hesap bilgileri (banka – şube adı, Iban numarası).
• Değer kaybı talep beyanı,
• Maddi hasara ilişkin ekspertiz yapıldıysa eksper raporu.
Araç değer kaybı nasıl hesaplanır?
04/12/2021 tarihinden önceki kazalarda hasar alan araçların değer kayıp tazminatları araç kilometresi, araç değişen parçası, aracın geçmiş hasar kayıtları gibi unsurlara göre yapılmaktaydı. Artık araç değer kayıplarında daha teknik ve ayrıntılı bir hesaplama yapılmaktadır. Kısaca doğrudan araç yaşı, kilometresi gibi hususlara bakılarak değer kaybı çıkar veya çıkmaz diye bir yargıda bulunamayız.
1. Adım: Değer kaybı hesaplamalarında, araç grubuna göre aşağıdaki tabloda yer alan araç kodları esas alınır. Her araca, araç türüne göre bir kod verilmiştir. Örneğin otomobil ve taksi A grubu, minibüs ve otobüs B grubu, kamyon ve kamyonet ise C gurubu olarak tasnif edilmiştir. Buna göre ilk adım kazaya karışan aracın araç kodunu belirlemektir.
2. Adım: Değer kaybı hesaplanacak aracın piyasa değeri, aracın kaza tarihi itibarıyla Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği Kasko Araç Değer Listesindeki ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Sigorta Eksperleri İcra Komitesi Piyasa Değer Listesindeki, araç grubuna göre belirlenmiş bedellerin ortalaması alınarak tespit edilir. Araç bedelinin anılan listelerin yalnızca birinde yer alması halinde doğrudan bu bedel esas alınır. Her iki listede de yer almayan araçların piyasa değeri, araç değeri araştırması yapılmak suretiyle sigorta eksperi tarafından belirlenir.
3. Adım: Piyasa değeri belirlenen aracın Rayiç Değer Katsayısı (R), Araç Koduna göre aşağıda yer alan tablolarla belirlenir.
4. Adım: Değer kaybı hesaplanacak aracın Kullanılmışlık Düzeyi Katsayısı (K), Araç Koduna göre aracın kaza tarihindeki kilometre bilgisi/çalışma saati dikkate alınarak aşağıdaki tablolarla tespit edilir.
5. Adım: Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında yer alan tabloya göre araç koduna karşılık gelen ilgisine göre Parça Değişim Katsayısı (P) veya Onarım Katsayısı (O) ile birlikte Boya Katsayısı (Y) kullanılarak aracın Hasar Katsayısı (HK) aşağıdaki tabloya göre tespit edilir.
6. Adım: Araç kodu ve kullanılmışlık düzey katsayısı göz önünde bulundurularak tabloda yer alan ilgili genel değerlendirme etkisine veya etkilerine göre Genel Değerlendirme Katsayısı, çizelgedeki formülle hesaplanır.
Sonuç olarak yukarıdaki parametrelerin belirlenmesinin ardından aşağıdaki formül kullanılarak değer kaybı hesaplanır. Değer Kaybı tutarı, motosiklet türü araçlar için 2,5 ile çarpılarak nihai değer kaybı hesaplanır. Diğer bütün araçlar için yukarıdaki sonuç geçerlidir.
Değer Kaybı= Piyasa Değeri x Rayiç Değer Katsayısı x Kullanılmışlık Düzey Katsayısı x Hasara Uğrayan Parçalar Katsayısı x Genel Değerlendirme Katsayısı
Araç değer kaybı avukatı
Değer kaybı başvurusu için avukat tutmalı mıyım? sorusunun cevabını şu şekilde verebiliriz; Değer kaybı başvurularınızı şahsen yapabilseniz de avukat yardımı almanız zaruret arz eder. Sigorta şirketlerine şahsen yapmış olduğunuz başvuruda yani avukatsız değer kaybı başvurusunda çoğu zaman sonuç alamazsınız. Sigorta şirketleri hiç ödeme yapmamakta ya da gerçek değer kaybından daha az bir miktarı ödemektedirler. Avukatınız bu aşamadan sonra Asliye Ticaret Mahkemesinde dava açacak veya Sigorta Tahkim Kuruluna başvuru yapacaktır. Avukatlık bilgi ve tecrübesi ile özel usullerle açılan bu davalarla hakkınıza kavuşmuş olursunuz. Bu bakımdan değer kaybı konusu uzman avukatlık bilgi ve birikimi gerektirmektedir. Bugüne değin edinmiş olduğumuz bilgi ve tecrübelerimiz ışığında değer kaybı başvurularınızı takip etmekteyiz. Değer kaybı tazminatı başvurularınız için hukuk büromuza ulaşabilirsiniz.