Sağlık problemleri nedeniyle “sınıfı görev yapamaz” raporu verilen askerler hakkında SGK Sağlık Kurulunca adi malul olduğuna karar verilecektir. Adi maluliyet kararı Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca verilir. Bu karar sonrası personele yardımcı sınıfta görev yapması veya emekli olması konusunda bir tercih hakkı sunulur. Adi malul olarak emekli olunmasının şartı Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesildiği tarih itibariyle fiili hizmet süresi zammı dahil sandığa tabi toplam hizmet süresi 10 yılı geçmiş olmasıdır.
Haklarında daha önceden adi maluliyet kararı verilen, ancak bu hakkını kullanmayıp sınıf değiştirerek görevine devam eden askerlerin kamu görevinden çıkarılmak suretiyle görevine son verilmesi üzerine kendilerine adi malullük hükümlerine göre aylık bağlanacaktır.
Adi maluliyet kararı sonrası yardımcı sınıf olarak göreve devam eden askerlerin çeşitli sebeplerle TSK ile ilişiği kesilebilmektedir. Bu ilişik kesilme TSK’dan ayırma, OHAL KHK’sı veya 375 sayılı KHK’sı ile kamu görevinden çıkarılma şeklinde olabilir. Ancak hakkında adi malul olduğuna dair karar olan askerler daha sonradan meslekten çıkarılmış olsa dahi emeklilik hakları bakidir.
TSK Sağlık Yönetmeliğine göre Adi Maluliyet İşlemleri
Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık YeteneğiYönetmeliği’nin 31. maddesinin değişik 6. bendinde,” (Değişik bent: 30/01/1997 – 97/9106 K.;Değişik bend: 06/12/2004 – 2004/8202 S.Yön/7. mad;Değişik bend: 21/03/2007 – 2007/11783 B.K. Yön/5.mad) “Türk Silahlı Kuvvetlerinde Görev Yapamaz” raporu alan ve organ kaybı veya organ zafiyeti bulunan subay, astsubay ve uzman jandarmaların raporları, ilgili kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına gönderilir. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından söz konusu personelin malullük durumunun tespit edilmesini müteakip, organ kaybı veya organ zafiyeti bulunan personelden kendi istekleriyle müracaat edip bu istekleri, bilgi ve tecrübelerinin sınıfı için faydalı olması ve fiziki noksanlıklarını kapatabilmesi nedeniyle mensup olduğu kuvvet komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından uygun görülenler, kuvvet komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığınca Gülhane Askeri Tıp Akademisi Profesörler Sağlık Kuruluna sevk edilir. Sevk yazısında görevlendirilecekleri yerlerde çalışmaya uygun olup olmadığının tayin edilmesi istenir. Profesörler Sağlık Kurulunca bu kişiler hakkında “Belirtilen Görevleri Yapar” veya “Belirtilen Görevleri Yapamaz” şeklinde karar verilir. Profesörler Sağlık Kurulu kararında bu personelin kontrol muayenelerinin yapılıp yapılmayacağı ya da hangi aralıklarla yapılacağı da belirtilir ve “Belirtilen Görevleri Yapar” kararı alanların raporları Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca onaylanıp, kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından, Genelkurmay Başkanlığının onayı alındıktan sonra uygun göreve ataması yapılır. Müteakiben personelin durumu ilgili kuvvet komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığına bildirilir.” kuralına yer verilmiştir.
Belirtilen kural, malullük durumu SGK tarafından tespit edilen subay, astsubay ve uzman jandarmaların kendi istekleri halinde bilgi ve tecrübelerinden yararlanılması amacıyla belli görevlerde çalışmaya devam edebilmelerini düzenlemeye yöneliktir. Personel isterse doğrudan emekli de olabilecektir.
Adi Maluliyet Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme
2008 Ekim ayından önce memuriyete girenlerin adi maluliyet davalarında görevli mahkeme 5434 sayılı kanun kapsamında idare mahkemeleridir. 2008 Ekim ayından sonra memuriyete girenlerin adi maluliyet davalarında görevli mahkeme 5510 sayılı kanun kapsamında iş mahkemeleridir. Yetkili mahkeme Ankara iş veya Ankara idare mahkemeleridir. Sosyal Güvenlik Kurumuna adi malul olarak emekli olmak için yapılacak başvurunun ardından dava açılarak emekli aylığı bağlanması sağlanacaktır. İhraç sonrası adi maluliyet hakkının kazanılmış hak kapsamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
Av. Kubilay REŞBER