Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 13.7.1953, No: 4/1053
Dayandığı Kanunun Tarihi : 8.6.1949, No: 5434
Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi : 15.8.1953, No: 8485
Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 3, Cildi: 34, S. 1763
Madde 1 – 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 52 nci maddesinde 6 derece olarak belirtilen vazife malûllüklerinin nevileri ilişik cetvelde gösterilmiştir. Cetvelde gösterilenler dışında görülecek malûllüklerin hangi dereceye girecekleri Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Sağlık Kurulunca tayin olunur.
Madde 2 – 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 52 nci maddesi gereğince tanzim ve Devlet Şürasınca tetkik edilmiş olan bu Nizamname hükümleri, Resmi Gazete ile neşredildiğinin ertesi gününden başlıyarak yürürlüğe girer.
Madde 3 – Bu Nizamname hükümlerini İcra Vekilleri Heyeti yürütür. Vazife malüllüklerinin nevileriyle derecelerini gösteren cetvel
BİRİNCİ DERECE
1 – Kendisi ve çevresindekiler için tehlikeli olup bir akıl hastanesinde devamlı bakım ve ayırmayı veya aile yanında sürekli gözetmeyi gerektirmek suretiyle başkasının yardımına ihtiyaç gösteren, tedavisi imkansız,akut veya kronik gidişli, sonradan olma (Kisbi) (Travma, enfeksiyon ve zehirlenmelerden ileri gelen) psikozlar (Akıl hastalıkları).
İhtar: Dejenereler ile familyal ve doğuştan olan psikopatiler, enterpretasyon psikozları ve perseküsyon hezeyanları, pityatik sendromlar ve bu arada histeri delilikleri, presenil ve senil akıl hastalıkları gibi tamamiyle bünyevi sebeplere ve istidada veya toksikomani ve sinistroz gibi şahsın kendi yapma ve kusuruna bağlı psikozlar vazifeyle ilgili sayılmazlar.
2 – Genel çalışma ve iş görmeye engel olan, akıl bozukluklariyle birlikte veya yatalak vaziyete getirecek derecede
geçme (Mütedahil) nöbetleri veya birbiri ardınca gelen sık ve günlük konvülziyon (İhtilaç) nöbetleri gösteren büyük sara (Status epileptikus).
3 – Tedavisi imkansız ve çalışmaya tamamen engel olan, taraflardan ikisinin veya üçünün veyahut dördünün, merkezi veya muhiti sinir sistemi hastalıklarına bağlı,sekel halinde felçleri (Yatalak bırakan veya hiç olmazsa kalkmak ve yürümeye imkan vermiyen sağ ve sol kontraktürlü veya kontraktürsüz organik hemiplejli, altern hemiplejiler, üst veya alt tarafların tam dipleji veya paraplejisi, kuadripleji, aynı beden yarımında veya çapraz olarak bir kol ile birliktebir bacağın tam felci, iki taraflı ağır beyincik sendromları, bütün taraflarda titreklik ve tutuklukla birlikte bradi – kinezi ve bradi – pisişi, taraflardan en az ikisini tam olarak işlemez duruma sokan miyopatiler veya miyelopatiler veyahut polinevrit sekelleri ve bunlara benziyen diğer ağır merkezi ve muhitisinir sistemi arızaları).
4 – İki gözün tam körlüğüne sebep olan yahut bir veya iki gözün görme kuvvetini ancak ziya hissi derecesine düşüren
tedavisi imkansız organik hastalıklar.
5 – İki gözün, tedavisi imkansız ve görme kuvvetini 1/25 dereceden (Yani iki metreden parmak sayacak dereceden), 1/100 dereceye (Yani yarım metreden parmak sayacak dereceye) kadar düşüren ve optik düzeltme yapılamıyan organik
hastalıklar.
6 – Bir gözün tam körlüğü (Ziya hissi derecesinde bulunması dahil) ile diğer gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/25 dereceden (Yani iki metreden parmak sayacak dereceden) 1/50 dereceye (Yani bir metreden parmak sayacak dereceye) kadar düşüren tedavisi imkansız, organik hastalıklar.
7 – Genel sağlığı bozacak derecede çiğneme, konuşma ve beslenmeyi ziyadesiyle güçleştiren ağır ve tedavisi veya protezle düzeltilmesi imkansız ağız ve çene arızaları (Dudaklarla birlikte üst ve alt çenelerin ve diş kavislerinin geniş ve
önemli derecede parçalanmaları, iki ekleminin (Mafsalının) düzeltilmesi kabil olmıyan ve dişler arası açıklık yarım santimetreden aşağı olup işe yaramaz halde bulunan tam ankilozu).
8 – Çalışma kabiliyetini tamamiyle kaldıran ve teneffüsün ağır ve devamlı bozukluklariyle birlikte bulunan boğaz,
gırtlak, trake ve akciğerlerin düzeltilmesi ve tedavisi imkansız hastalıkları (Parçalanma, ameliyatla çıkarılma, tamamiyle
tıkanma ve darlıkları).
9 – Çalışma kabiliyetini mutlak olarak kaldıran ve dolaşım yetersizliği ilebirlikte bulunan, tedavi ile düzeltilemiyen,
ağır ve dekonpanse (Muavazası bozulmuş) kalb (Andokard, miyokard, perikard) ve damar (Aort ve koronerler) hastalıkları.
10 – Çalışma kabiliyetini mutlak olarak kaldıran, sık sık tekrarlıyan kardiyal astma veya bronşiyal astma nöbetleri
veyahut ileri derecede kronik bronşit ve anfizem sonucu husule gelen kalb yetersizlikleri,
11 – Çalışma kabiliyetini mutlak olarak kaldıran ve tedavisi kabil olmıyan akciğerlerin ilerlemiş fitizisi.
887
12 – Hazım cihazının (Yemek borusu, mide, barsaklar, karaciğer, pankreas) çok önemli vazife bozukluğu yaparak
vücudu sürekli bir yıpranmaya götüren (Kaşeksi) tedavisi imkansız ağır hastalıkları.
13 – Penis ile testislerin tamamiyle harap olması veya yokluğu ile birlikte idrarın irade dışında devamlı akması.
14 – Hangi yükseklikten olursa olsun üç tarafın birden yokluğu (İki kol ile bir bacağın veya iki bacak ile bir kolun).
15 – Hangi yükseklikten olursa olsun iki üst tarafın yokluğu.
16 – Hangi yükseklikten olursa olsun bir üst tarafın yokluğu ile birliktebir alt tarafın kalça ekleminden ortalama 14
santimetre aşağıya kadar yokluğu (Protez takılması imkansız).
17 – İki el baş parmaklarının metakarplariyle diğer bütün parmakların dibine kadar birlikte yokluğu.
18 – İki elin bütün parmaklarının dibinden yokluğu.
19 – İki elin baş ve işaret parmaklariyle birlikte sekiz parmağının dibine kadar yokluğu.
20 – İki bacağın tam olarak veya trohanterlerden aşağı ortalama 14 santimetreye kadar yokluğu.
21 – Çalışma kabiliyetini mutlak olarak kaldıran ve tedavisine imkan olmayan iki veya daha ziyade tarafın tam
ankilozları.
22 – Laboratuvarlarda çalışanların çalışma kabiliyetlerini tamamiyle kaldıran, ağır ve ilerleyici kanserleri, müzmin
radyo – dermitleri ve radyom – dermitleri, ağır ve yaygın kemik radyo – nekrozları.
İKİNCİ DERECE
23 – Hemiparezi ve hemiyanopsi ile beraber olan tromik tam afazi.
24 – İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/20 dereceye (Yani iki buçuk metreden parmak
sayabilecek) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
25 – İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/12 dereceye (Yani 4 metreden parmak sayabilecek) kadar
düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
26 – Bir gözün tam körlüğü veya ziya hissi derecesinde bulunması ile birlikte diğer gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/10 dereceye (Yani) metreden parmak sayabilecek) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
27 – Bir gözü hiç görmediği ve diğer gözü sağlam olduğu halde vazifeye alınanların, sağlam gözünün görme kuvvetini kaldıran veya ziya hissi derecesinde bırakan tedavisi imkansız organik hastalıklar.
28 – Tedavisi imkansız iki taraflı ileri derecede Ptozis yani üst göz kapaklarının düşüklüğü (Baş yukarıya kaldırıldığı
takdirde dahi görmiye engel olmak şartiyle).
29 – Çiğneme, konuşma ve beslenmeyi önemli derecede güçleştiren, tedavi ve protezle düzeltilmesi imkansız,sert ve
yumuşak kısımların geniş maddi ziyaı ile birlikte ağız ve çene arızaları (Dudakların kısmi parçalanmaları ile beraber olan
veya olmıyan bütün üst çenenin veya bütün alt çenenin veya alt çene cisminin tamamiyle yokluğu, alt çenenin geniş kemik
maddesi kaybı ve dişlerinin yokluğu ile birlikte pek gevşek psödartrozu, alt çenenin ağzın yarım ila bir santimetreden fazla
açılmasına engel olan eski çıkığı sonucu çenelerin sıkışması).
30 – Kalb büyüklüğü ve genişlemeleriyle birlikte aşikar staz (Rüküdet) belirtileri gösteren ve tedaviden az veya çok
faydalanmış olmasına rağmen sürekli bakım ve korunmayı gerektiren kronik ve ağır kalb (Andokard, miyokard, perikard) ve
damar (Aort ve koronerler) hastalıkları.
31 – Laboratuvarlarda çalışanların, çalışma kabiliyetlerini tamamiyle kaldıran ve mesleki zehirlenmeler veya devamlı
şualanmalardan ileri gelen ağır kanhastalıkları (Pernisiyöz anemiler, lösemiler ve benzerleri).
32 – İş görme kabiliyetine önemli derecede mani olmak şartiyle göğüs duvarında aşikar şekil bozukluğu yapan ve
teneffüs ve dolaşıma zorluk veren geniş ölçüde plevra kalınlaşması veya yapışıklıkları veya ameliyat sekelleri.
33 – Umumi sağlık durumunu önemli derecede bozmak ve tedavisi imkansız olmak şartiyle ince ve kalın barsağın
karnın üst veya alt tarafında bulunan geniş gaiti fistülleri (Hemen bütün barsak içi maddelerin dışarı çıkmasına yol açmak
suretiyle normal defekasyonu tamamiyle veya tamama yakın kaldıran).
34 – İleri derecede ve devamlı böbrek vazifeleri yetersizliği ile birlikte diğer organlarda ihtilat yapan ağır
nefropatiler.
35 – Üretra (İhlil) arka kısmının mesane fistülüne ve mesane ve böbreğin ağır enfeksiyonlarına sebep olan veya
enfeksiyonla birlikte perineal fistüllereyol açan düzeltilmesi imkansız tıkanma ve darlıkları.
36 – Boyunda apse ve fistüllerle müterafik mal dö pot.
37 – Çalışma ve iş görme kabiliyetlerini tamamiyle kaldıran bütün omurga eklemlerinin devamlı ve tam ankilozu
(Ağır sipondiloz ve ağır spondilitler).
38 – Boyun veya sırt veyahut bel omurgasının kırık veya çıkıkları neticesi dört taraflı parezi veya aşikar yürüyüş ve
işeme bozukluğu ile birlikte bulunan ağır vakalar.
889
39 – Sağ üst tarafın omuz ekleminden kürek kemiği ile birlikte veya bu kemiğe dokunmadan çıkarılması veya
yokluğu.
40 – Sol üst tarafın omuz ekleminden kürek kemiği ile birlikte veya bu kemiğe dokunmadan çıkarılması.
41 – Sağ üst tarafın ve solak ise sol üst tarafın omuz ile dirsek arasından kesilmesi.
42 – Sağ üst tarafın ve solak ise sol üst tarafın dirsek ekleminden çıkarılması.
43 – Sağ üst tarafın ve solak ise sol üst tarafın dirsek ile bilek arasından kesilmesi.
44 – Sağ elin ve solak ise sol elin bilekten çıkarılması.
45 – İki elin baş parmaklarının metakarplariyle birlikte ve aynı zamanda işaret parmaklarının metakarplariyle veya
metakarpsız olarak yokluğu.
46 – İki elin baş parmaklariyle birlikte işaret parmaklarının dibine kadar yokluğu.
47 – İki el baş parmaklarının metakarplariyle birlikte ve aynı zamanda bu ellerin herhangi üç veya dört parmağının
dibine kadar yokluğu (Baş parmakların metakarplariyle birlikte iki elde beş veya altı parmak eksik olacak,baş parmaklar bu
sayı içine girer).
48 – İki taraflı omuz veya iki taraflı dirsek ekleminin bu eklemlerin vazifelerini tamamiyle kaldıran, tedavisi
imkansız, yerine konmıyan eski çıkıkları veya tam gevşekliği, veyahut tam ankilozları.
49 – Bir bacağın kalça ekleminden çıkarılması (Kokso – femüral dezartikülasyon).
50 – Bir bacağın protez tatbikı kabil olmıyacak şekilde trohanter altından ortalama 14 santimetreye kadar yokluğu
(Trohanterler arası, trohanter altı kesilmeleri).
51 – İki bacağın protez tatbikı kabil olacak surette trohanter altından 14 santimetreden daha aşağıdan yokluğu.
52 – İki kalça ekleminin birden hareketini kaldıran tam ankilozu.
53 – Kalça kemiğinin (Havsalanın) felçleri ve işeme bozukluklariyle birlikte ağır kırık sekelleri (Uyluklarda hissi ve
hareki zaaf, atrofi, idrar tutukluğu veya devamlı akması, mesane veya üretra fistülleri).
ÜÇÜNCÜ DERECE
54 – Hareki ve hissi bozukluklarla beraber olmıyan tromatik tam afazi.
55 – Zamanla artan ve iş görme kabiliyetini ileri derecede bozan ve tedavisi mümkün olmıyan metabolizma ve iç
salgı bezlerinin hastalıkları.
890
56 – İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 1/10 dereceye (Yani 5 metreden parmak sayabilecek
dereceye) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
57 – Bir gözün görmesini tamamiyle kaldıran (Ziya hissi dahil) ve diğer gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden
sonra 2,5/10 dereceye (Yani 12,5 metreden parmak sayacak dereceye) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
58 – Bir gözde tam körlük yapan (Ziya hissi dahil) ve diğer gözde muhiti görme alanını daraltarak yarıya yakın bir
hadde düşüren organik hastalıklar.
59 – Büyük damarların veya hayati önemi olan arterlerin tedavi ve ameliyatı mümkün olmıyan, mühim vazife
bozukluğu yapan yaygın anevrizmaları veya geniş arteriyo – venöz anevrizmaları.
60 – Yaralanma neticesi akciğer, karaciğer, kalp, kafatası ve beyin ve benzeri gibi önemli iç organların içinde kalarak
bu organlarda aşikar vazife bozukluğu yapan ve ameliyatla çıkarılması imkansız olan yabancı cisimler.
61 – Dil, trake ve anüs gibi mühim organlardan birinin felci.
62 – Göğüs duvarında şekil bozukluğu yapan ve iş görmiye oldukça engel olan, teneffüs ve dolaşımda müşkülat
husule getirebilen plevra kalınlaşmaları veya iltisakları veya ameliyat sekelleri.
63 – Çalışma kabiliyetini önemli derecede bozan ve tedavi ile gerilemesi az umulan teneffüs organlarının (Gırtlak,
akciğerler, plevra) ağır tüberkülozları.
64 – Karın organlarının vazifelerini önemli derecede bozan peritonitlerin yapışma sekelleri veya plastik periton
tüberkülozu veyahut iki taraflı böbrek tüberkülozu.
65 – Hazım cihazının (Yemek borusu, mide, barsaklar, karaciğer ve pankreasın), tam tedavisi imkansız ve önemli
vazife bozukluğu yaparak beslenmeyi ileri derecede bozan hastalıkları.
66 – Normal yoldan defekasyonun tamamiyle kalkmasiyle birlikte artifisiyel (Kontr – natür) anüs.
67 – Kalb ve diğer organların bozukluğuna sebep olan iki taraflı orta derecede böbrek yetersizliği ile birlikte kronik
ve tedavisi imkansız nefritler.
68 – Testislerin sperm nakil kanalları ve prostatla birlikte husule gelen ve önemli vazife bozukluğu yapan harabiyeti.
69 – Sırt veya bel bölgesinde apse veya fistüllerle müterafik mal dö pot (Dorsal veya lomber omurgalarının
komplikasyonlu tüberküloz iltihabı).
891
70 – Sol üst tarafın omuzla dirsek arasından kesilmesi.
71 – Sol üst tarafından dirsek ekleminden çıkarılması (Dezartikülasyon).
72 – Sol üst tarafın dirsekle bilek arasından kesilmesi.
73 – Bisepsin faaliyetini zayi etmesi şartiyle sol elin bilekten çıkarılması.
74 – Sağ el baş parmağının ve solak ise sol el baş parmağının metakarpı ilediğer bütün parmakların dibine kadar
yokluğu.
75 – Sağ el ve solak ise sol el baş parmağı hiç hareket etmediği halde son dört parmağının metakarplariyle birlikte
yokluğu.
76 – Sağ el ve solak ise sol el baş ve işaret parmağının tam hareketsizliği ile beraber son üç parmağının
metakarplariyle birlikte yokluğu.
77 – İki el baş parmaklarının dibine kadar yokluğu ile birlikte bu ellerin herhangi üç veya dört parmağının dibine
kadar yokluğu (İşaret parmakları hariç,iki elde baş parmakla birlikte hepsi beş veya altı parmak eksik olacak).
78 – İki el baş parmaklarının metakarplariyle birlikte yokluğu.
79 – İki elin baş parmaklarının dibine kadar ve diğer bütün parmaklarının ikişer falanjlarının (Selamilerinin) yokluğu.
80 – İki el bileği eklemlerinin vazifelerini tamamiyle kaldıran, tedavisi imkansız, yerine konmıyan eski çıkıkları veya
tam gevşekliği veyahut tam ankilozları.
81 – Bir bacağın protez tatbikı mümkün olacak surette trohanterden 14 santimetreden aşağısının yokluğu veya
bacağın dizden dezartikülasyonu.
82 – Bir kalça ekleminin kötü vaziyette ve kullanılmasına elverişli olmıyacak şekilde ve fleksiyon, addüksiyon,
abdüksiyon veya rotasyon hallerinde tamankilozu.
83 – İki ayağın tam yokluğu (Malleolüsler üstünden ve tibya – fibula alt uçlarından Siyme ampütasyonu, ayak
bileğinden yani tibyo – tarsiyen dezartikülasyonu, kalkaneumun arka kısmı hariç ayağın Progoff ameliyatiyle ampütasyonu)
84 – Bir kalçanın vazifesini tamamiyle kaldıran psödartrozu yani yalancı eklemi (Hanche – ballant = sallanan kalça).
85 – Bir tarafta kalça eklemi ile birlikte diz ekleminin kemiklerinin veya yumuşak kısımlarının harap ve zayi olması
neticesi bu eklemlerin hareket kabiliyetlerini tamamen kaldıran gevşeklikleri.
86 – İki bacakta aşikar hareket bozukluğu yaparak adi yürüyüşü ileri derecede bozacak şekilde adelelerin mühim
atrofisi ve veterlerin önemli harabiyeti ile birlikte biçimsiz büzülme ve kasılmaları.
892
87 – Bir bacağın vazifesini yok hükmünde bırakan kırık veya çıkık sekeli yahut yaralanma neticesi veya ameliyat
sebebiyle, altı santimetreden yukarı adale atrofileri ve 10 santimetreden yukarı bacak kısalığı.
DÖRDÜNCÜ DERECE
88 – Kendisi ve çevresindekiler için büyük bir tehlike göstermeyip arasıra bir akıl hastahanesinde bakım ve ayırmayı
veya aile yanında kısmi gözetmeyi gerektiren ve şahsı yarı şuurlu durumda bulundurarak sosyal kabiliyet ve yaşama şartlarını
önemli derecede bozan tedavisi imkansız,bazan akut pusseler gösteren sübakut veya kronik gidişli,sonradan olma
(Travma,enfeksiyon,zehirlenmelerdenileri gelen) psikozlar veya psikonevrozlar (Akıl hastalıkları).
İhtar: Dejenereler ile familyal ve doğuştan olan psikopatiler, enterpretasyon psikozları ve perseküsyon hezeyanları,
pityatik sendromlar ve bu arada histeri delilikleri, presenil ve senli akıl hastalıkları gibi tamamiyle bünyevi sebepler ve
istidada veya toksikomani ve sinistroz gibi şahsın kendi yapma ve kusuruna bağlı psikoz veya psikonevrozlar vazifeyle ilgili
sayılmazlar.
89 – İş görme kabiliyetini önemli derecede bozan,en az ayda bir veya iki defa gelen ve az ruhi bozukluklarla birlikte
konvülziyonlu büyük sara nöbetleri, haftada bir kaç defa gelen ve az çok ruhi bozukluklarla müterafık olan pötimaller,haftada
bir çok defa gelen vücudun bir kısmına veya yüz,kol,bacak adeleleri yerleşen Jakson saraları.
90 – Travma,enfeksiyon veya toksik sebeplerle husule gelen çalışma kabiliyetini önemli derecede bozan,tedavisi
imkansız,merkezi veya muhiti sinir sistemi hastalıklarına bağlı sekel halinde felçler (Hasta tarafların hareketlerini yarıve
yarıdan fazla nispette kaldıran sağ ve sol hemiparezi,altern hemipareziler, üst veya alt tarafların iş görme veya istinatsız
yürüyüşe önemli derecede zorlukla imkan veren dipleji veya paraplejiler veyahut kuadriplejiler, aynı beden yarımında veya
çapraz olarak bir kol ile bir bacağın aşikar parazisi,statik ve kinetik muvazene bozuklukları yapan iki taraflı veya bir taraflı
orta derecede beyincik sendromları veya aynı vasıfta post ansefalitik ve post travmatik parkensonizm,taraflardan en az
ikisinin yarı yarıya çalışamaz hale sokan miyopatiler veya miyelopatiler veyahut polinevrit sekkeleri,bir üst veya alt tarafta
şekil bozukluğu ve ileri derecede atrofi yaparak o tarafın çalışma kabiliyetini bırakmamış muhiti sinir hastalıkları neticesi
ağır vazomotör bozukluklar ve kozalji ile birlikte bir kol veya bacağın tam felci).
91 – Sansoryel afazi ile birlikte bulunmayan tromatik tam motris afazi (Anartri).
893
92 – Travma veya ameliyat neticesi kafatasının, dura mater pülzasyonları vebeyin prolapsüsü (Öksürükle dışarı
fırlamalar) ve az çok sübjektif asabi arızalarla birlikte iki kemik safihasının oldukça geniş gediği (8 santimetre kare veya daha
yukarı iki safiha yokluğu).
93 – Zamanla artan ve çalışma kabiliyetini orta derecede bozan ve tedavisi imkansız metabolizma ve iç salgı
bezlerinin hastalıkları.
94 – İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 2,5/10 dereceye (Yani 12,5 metreden parmak sayacak
dereceye) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
95 – Bir gözün görmesini tamamen kaldıran (Ziya hissi dahil) ve diğer gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden
sonra 5/10 (Dahil) kadar düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
96 – Bir gözü hiç görmediği ve diğer gözü tam sağlam olduğu halde vazifeye alınanlardan sağlam gözün görme
kuvvetini optik düzeltmeden sonra yarıya düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
97 – Etrafındaki sert ve yumuşak kısımlariyle birlikte bir gözün kaybolması (Göz kapakları ve göz evinin ameliyatla
düzeltilmesini ve protez takılmasını imkansız kılacak ve yakınındaki bölgelerin faaliyeti üzerine tesir yapacak şekilde harap
olması).
98 – İki göz yuvarlağının motör adelelerinin tam felci.
99 – Tedavisi imkansız iki taraflı ptozis (Düz bakışta iki gözün bebekleri örtülüyor ve önünü görebilmek için devamlı
olarak başı yukarıya kaldırmaya zorluyorsa).
100 – Tedavisi imkansız ve görmeye zarar verecek ihtilatlar yapan iki taraflı lagoftalmi (Fasiyalis felci sekelinden
dolayı göz kapaklarının kapanmaması).
101 – İki gözün periferik görme alanının yarısının yokluğu (Bitemporal hemiyanopsi).
102 – İki kulağın tedavisi imkansız tam sağırlığı.
103 – Bir veya iki kulakta akıntı ve labirent ihtilatı neticesi önemli derecede ve devamlı baş dönmeleri ve muvazene
bozuklukları ile beraber olan,tedavisi imkansız iki taraflı tam sağırlık. (Yüksek sesi veya bağırma sesini kulak dibi veya
kulak kepçesi civarından duymak şartiyle meniyer “meniere” sendromu.)
104 – Çiğneme, konuşma ve beslenmeye büyük güçlük veren, tedavi ve protez düzeltilmesi imkansız, sert ve
yumuşak kısımların kısmi maddi ziyaı ile beraberolan ağız ve çene arızaları (Üst çenenin yarısının yokluğu, alt çenenin
yarısının yokluğu, üst çene ile birlikte alt çenenin kısmi maddi ziyaı, dişlerin bir kısmının yokluğu ile birlikte üst veya alt
çene kırıkları, parçalanmaları veya psödartrozu = yalancı eklemi).
894
105 – Önemli vazife bozukluğu yapan boğaz, yemek borusu, gırtlak ve trakenin ameliyatla düzeltilmesi ve tedavisi
imkansız devamlı darlıkları veya devamlı fistülleri (İltihaplar veya maddi harabiyetlerden ileri gelen darlıklar, urumsu
şişlikler, devamlı kanül taşımayı gerektiren trakeotomi, ameliyatla çıkartılmalar ve benzerleri.)
106 – Dilin konuşma, çiğneme ve yutmada büyük zorluk husule getiren harabiyeti.
107 – Kalb büyüklüğü ve genişlemeleriyle birlikte az çok staz belirtileri gösteren ve biraz yetersizlik işaretleri
bulunan ve hafif işlerde çalışmayı oldukça müsaade eden kronik ve organik kalb (Andokard, miyokard, perikard) vedamar
(Aort, koronerler ve diğer geniş vasküller leziyonlar) hastalıkları.
108 – Çalışmıya önemli derecede engel olan, ağır teneffüs bozukluğu ve asmatiform nöbetlerle veya ileri derecede
anfizemle birlikte bulunan tedavisi imkansız ağır, kronik bronşit veya geniş ve ilerleyici bronşektazi.
109 – Bir böbreğin çıkarılması (Nefrektomi) veya laboratuvar ve klinikçe sabit olan bir böbrek vazifesinin tam
yokluğu (Tromatik iltihabı böbrek afetleri, toksit istihaleler ve urumsu teşekküller, önemli ihtilatlı ren mobil,fistül ve böbreği
vazifeden alıkoyan şekil değiştirmeleri).
110 – Az çok yetersizlik ile birlikte iki taraflı müzmin ve tedavisi imkansız nefritler, böbrek sklerozları veya
istihaleleri.
111 – Tedavisi ve ameliyatla düzeltilmesi imkansız devamlı mesane fistülü (Mesanenin tromatik yırtılması, mesane
rezeksiyonu neticesi idrarın devamlı sızma ve akması).
112 – Felçten mütevellit idrar kaçırma veya idrar tutukluğu (Bacaklarda hareki ve trofik bozukluklar, perineal ve
jenital organlarda anestezilerle birlikte tromatik veya tazyikten ileri gelen “cauda eguinda” sendromu, tedavisi imkansız
tromatik iltihabı veya toksit diğer mesane muassırası “sfenkteri” felçleri).
113 – Boyunun tam fleksiyon, tam ekstansiyon veya tam rotasyon halinde tedavi ve düzeltilmesi imkansız tutukluğu
(Tortikolisler).
114 – Boyunda ihtilatsız mal dö pot.
115 – Boyun ile birlikte olarak veya olmıyarak bütün omurgayı (Sırt ve bel omurlarını) ilgilendiren aşikar
deformasyon (Kifoskolyoz) ve paretik arazlar gösteren spondiloz ve spondilitler.
116 – Boyun veya sırt veya bel omurgasının kırık veya çıkıkları veya çökmeleri neticesi şekil bozukluğu (Kifo –
skolyoz) ile birlikte orta derecede paretik arazlar ve refleks bozuklukları yapan arızaları.
117 – Vazife bakımından bir üst veya bir alt tarafı yok hükmünde bırakan vetedavisine imkan olmıyan, sert ve
yumuşak kısımların harabiyeti veya bütün eklemlerinin ankilozu ile birlikte müzmin artritleri.
895
118 – Bir üst veya alt tarafın büyük eklemlerinden birinin,tarafın hareketlerini önemli derecede bozan ve kısan artriti
(Omuz veya dirsek veya kalça veyahut dizde büyük ankilozan tümör blanş).
119 – Sol üst tarafın dirsekle bilek arasından kesilmesi.
120 – Sol bisepsin faaliyetinde bozukluk olmadığı halde sol elin bilekten çıkarılması (Dezartikülasyon).
121 – Sağ elin ve solak ise sol elin bütün parmaklarının dibine kadar yokluğu.
122 – Sağ el ve solak ise sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte ve işaret parmağı ve diğer parmaklardan birinin
dibine kadar yokluğu.
123 – Sağ el ve solak ise sol el baş parmağının metakarpı ile beraber işaret parmağının metakarpının veya dibine
kadar yokluğu.
124 – Sağ el ve solak ise sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte,işaret parmağı hariç, geri kalan üç parmağının
veya ikisinin dibine kadar yokluğu.
125 – Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmağı hiç hareket etmediği halde son dört parmağının metakarplariyle
birlikte yokluğu.
126 – Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmağı sağlam olduğu halde son dört parmağının metakarplariyle birlikte
yokluğu.
127 – Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte bütün parmaklarının dibine kadar yokluğu.
128 – Sol elin baş parmağı hiç hareket etmediği halde son dört parmağının metakarplariyle birlikte yokluğu.
129 – Sol elin baş ve işaret parmağının tam hareketsizliği ile beraber son üç parmağının metakarplariyle birlikte
yokluğu.
130 – İki el baş parmağının dibine kadar yokluğu.
131 – İki el baş parmağının birer ve geri kalan parmakların ikişer falanjının yokluğu.
132 – Sağ elin ve solak ise sol elin bütün parmaklarının tam hareketsizliği (Tam sertlik veya ankiloz).
133 – Sağ omuz ve solak ise sol omuz ekleminin kürek kemiğinin harabiyeti veya hareketsizliği ile birlikte tam
ankilozu.
134 – Sağ omuz ve solak ise sol omuz ekleminin kemik maddesinin geniş harabiyeti veya yokluğu ile birlikte yalancı
eklemi (Psödartroz) veya tam gevşekliği (Epaule ballant = sallanan omuz).
135 – Sağ dirsek ve solak ise sol dirsek ekleninin kemik maddesinin geniş harabiyeti veya yokluğu ile birlikte
psödartrozu veya tam gevşekliği (coudeballant = sallanan dirsek).
896
136 – Sağ el bilek ekleminin ve solak ise sol el bilek ekleminin iyi hareket etmemesi ile birlikte kötü bir vaziyette ve
kullanılmasına elverişli olmıyan bir durumda tam ankilozu (Tam fleksiyon ve Süpinasyon, tam fleksiyon ve pronasyon, tam
ekstansiyon ve süpinasyon, tam ekstansiyon ve pronasyon halinde).
137 – Bir bacağın dizden (Tibyanın kondilüs eksternüs) altı santimetre aşağısından yokluğu (Baldırın “sakın” 1/3 üst
kısmından ampütasyonu).
138 – Bir uyluk (Fahiz = femur) kemiğinin maddi kemik ziyaı ile birlikte psödartrozu (Femur ballant = sallanan
uyluk).
139 – Bir taraf diz ekleminin tedavisi ve düzeltilmesi imkansız, 145 dereceden aşağı fleksiyon halinde tam ankilozu
veya diz bükük olmakla beraber baldırın varus veya valgus halinde bacak mihverinden ayrılması.
140 – Bir bacağın vazifesini önemli derecede bozan kırık veya çıkık sekeli veyahut yaralanma neticesi veya ameliyat
sebebiyle, tarafın zafı ve eklem sert-likleri ve adeli veteri büzülmeleri ile birlikte altı santimetreden yukarı adele atrofisi ile
beraber 6 ila 10 santimetre arasında kısalığı.
141 – İki ayağın kısmi yokluğu (Ricard’ın tibyo – kalkaneum arasından yani astragal altından ampütasyonu,
chopart’ın tarslar ortasından dezartikülasyonu, Lisfranc’ın tars ve metatars arasından dezartikülasyonu).
142 – Mabazi hüfrenin (Fossa Poplitea) baldırın 90 dereceden fazla ekstansiyonuna imkan vermiyen ve dizin devamlı
olarak bükük tutulmasına sebep olan tedavisi ve düzeltilmesi imkansız büyük nedbeleri.
BEŞİNCİ DERECE
143 – Bir tarafın hareki ve hissi vezifesini yarıdan fazla kaldıran önemli bir veya birkaç sinirin birlikte tam felci ve
bu vasıftaki dafire (Pleksus) felçleri, radikülitler veya nevrit sekelleri veya nevrit nevralji ve kozaljiler (Bir kolda Erb tipinde
yukarı radiküler felç, klumpke tipinde aşağı radiküler felç, medyanus sinirinin adelelerde felci veya kozaljilerle birlikte olarak
el bileği hizasında felci, radyalis sinirinin triseps kolu üstünde felci, medyanus ve ulnaris sinirlerinin birlikte felci, bir bacakta
femuralis sinirin felci, siyatik sinirin kozalji ve retraksiyon ve trofik bozukluklarla birlikte felci veya nevrit sekelleri).
144 – Travma veya ameliyat neticesi kafatasında dura mater pülzasyonları ve beyin prolapsüsü ile ve az çok sübjektif
asabi arazlarla birlikte iki kemik safihasının protez tatbikı kabil orta derecede gediği (İki kemik safihasının birlikte 5 ila 7
santimetre kare yokluğu).
897
145 – Zamanla artan ve iş görme kabiliyetini hafif derecede bozan ve tedavisi imkansız metabolizma ve iç salgı
bezlerinin hastalıkları.
146 – İki gözün görme kuvvetini optik düzeltmeden sonra 5/10 (Yani yarı yarıya) düşüren tedavisi imkansız organik
hastalıklar.
147 – Bir gözün protez tatbikı kabil olacak şekilde çıkarılması (Enükleasyon) veya tam atrofisi veya harabiyeti
neticesi tam körlüğü.
148 – İki gözde tedavisi imkansız ve görmiye zarar verecek büyük ihtilatlar yapmamış aşikar lagoftalmi (Yani
Fasiyalis felci sekeli dolayısiyle iki göz kapağının kapanmaması).
149 – İki gözde göz yuvarlağının hareketlerini normalin 1/3 derecesine düşüren motör adelelerin felci
(Oftalmoplejiler) veya göz kapakları ile göz yuvarlakları arasında bu vasıftaki iltisaklar (Tedavisi imkansız senblafaron).
150 – İki gözde kemiklere zarar verecek kadar ihtilat yapan ve görüş keskinliğini aşikar derecede bozan, tedavisi
imkansız göz yaşı bezi fistülleri ve gözyaşı kanalları afetleri.
151 – Yüksek veya bağırma sesini kulak kepçesi civarından duyacak kadar iki kulakta tedavisi imkansız sağırlık.
152 – Tedavisi imkansız kolesteatun ve kemik iltihabı ile birlikte cerahatlı kulak akıntıları gösteren iki taraflı orta
derecede sağırlık (Yani yüksek sesi 30 ve fısıltıyı 5 santimetreden duyacak kadar sağırlık).
153 – İşitmeyi tamamiyle kaldıracak derecede iki taraflı dış kulak harabiyeti.
154 – Gıda alma, çiğneme ve konuşmada önemli derecede vazife bozukluğu yapan çirkin nedbeleşme ile birlikte
yanakların geniş harabiyeti.
155 – Yüzün şekil ve çizgilerini önemli derecede bozan ve yüze çirkin bir görünüş veren geniş, derin, yapışık ve
buruşuk nedbeler.
156 – Burnun kemik ve kıkırdak kısımlarının önemli harabiyeti ile birlikte şekil bozukluğu, burun deliklerinin,
teneffüsü ileri derecede bozan daralmalarla birlikte harabiyeti.
157 – Gırtlak darlığı veya tromatik felçleri neticesi devamlı afoni ve aşikar dispine.
158 – Yaralanma neticesi bir üst veya alt tarafı sakat ve işlemez halde bırakan tedavi ve ameliyatı imkansız, hayatı tehdit
etmiyen, yaygın anevrizmaveya geniş arteryo-venöz anevrizmalar.
159 – İki taraflı testis yokluğu, tamamiyle harabiyeti veya tedavisi imkansız harabiyet ve fistülleri.
160 – Penisin idrar kanalında fistül teşekkülüne veya devamlı kısmi idrar tutulmasına yol açan önemli harabiyeti
veya bu ihtilatları yapan yokluğu.
898
161 – Dalağın çıkarılması.
162 – Boyun veya sırt veya bel omurgasının, herhangi bir bölgesinin kırık veya çıkıkları yahut çökme ve kaymaları
neticesi az çok şekil bozukluğu (Kifo -skolyoz) ile birlikte hafif tazyik arazları veren (Medüller veya radiküler) devamlı
ankilozları.
163 – Omurgada aşikar şekil bozukluğu ve hareket azlığı yapan spondiloz ve spondilitler.
164 – İki bacağın alt kısımlarının büyük şişlikler ve ödemleriyle birlikte bacak hareketlerini (Ayakta duruş ve
yürüyüşün ancak istinatla mümkün olması şartiyle) önemli derecede güçleştiren, tedavisi imkansız elefantiyazisleri,ağır
ülserasyonlu flebit sekelleri ve bu vasıftaki inatçı, nüküslü ve geniş baldır karhaları.
165 – Kol veya bacaklardan birinde veya ikisinde veyahut kalça (Havsala) ve omurgada önemli vazife bozukluğu
yapan, tedavisi imkansız, müzmin ve ihtilatlı osteo – miyelitler, bu vasıftaki osteo – periyostitler veya osteo – prozlarveya
osteolizler.
166 – Laboratuvarlarda çalışanların çalışma kabiliyetini kısmen bozan ve hayatı tehdit etmiyen mesleki
zehirlenmelerden veya devamlı şualanmalardan ileri gelen kan hastalıkları (Ağır anemiler, müzmin lösemiler ve benzerleri)
veyahut müzmin radyo – dermitleri ve müzmin radyum – dermitleri ve kemik radyo-nekrozları.
167 – İki elin bütün parmaklarının ekstansörlerinin felci neticesi yarı hareketsizliği (Zehirlenmeler, iltihaplar, başlıca
cıva ve kurşun polinevritleri).
168 – Sol elin bütün parmaklarının dibine kadar yokluğu.
169 – Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte işaret parmağının ve geri kalan üç parmaktan birinin dibine kadar
yokluğu.
170 – Sol el baş parmağı ile işaret parmağı metakarplarının veya bunların dibine kadar yokluğu.
171 – Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte, işaret parmağı hariç,geri kalan üç parmağın veya ikisinin dibine
kadar yokluğu.
172 – Sol elin baş parmağı hiç hareket etmediği halde son dört parmağın dibine kadar yokluğu.
173 – Sol elin baş parmağı sağlam olduğu halde son dört parmağının metakarplariyle birlikte yokluğu.
174 – Sol elin baş ve işaret parmağının tam hareketsizliği ile birlikte son üç parmağının dibine kadar yokluğu.
175 – Sağ el ve solak ise sol el baş parmağiyle birlikte işaret parmağının dibine kadar yokluğu.
899
176 – Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmak ve işaret parmağı sağlam olduğu halde son üç parmağın
metakarplariyle birlikte yokluğu.
177 – Sağ elin ve solak ise sol elin baş parmağiyle beraber, işaret parmağı hariç, geri kalan parmaklardan ikisinin
veya birinin metakarplariyle birlikte yokluğu.
178 – Sağ elin ve solak ise sol elin büyük parmaklarının ikişer falanjının yokluğu veya baş parmağın tam,
diğerlerinin kısmi yokluğu.
179 – İki elin bütün parmaklarının birer falanjının yokluğu.
180 – Sol elin bütün parmaklarının tam hareketsizliği (Tam sertlik veya ankiloz).
181 – Sağ el ve solak ise sol el baş ve işaret parmaklarının bütün eklemlerinin tam hareketsizliği (Tam sertlik veya
ankiloz).
182 – Sağ el ve solak ise sol el baş parmağiyle birlikte, işaret parmağı hariç, geri kalan üç parmağın tam
hareketsizliği (Bu parmakların üç ekleminin tam sertlik veya ankilozu).
183 – Sağ el ve solak ise sol el baş parmağı hariç, dört parmağının dibine kadar yokluğu.
184 – Sağ omuz ve solak ise sol omuz ekleminin kürek kemiği sağlam veya hareketi mevcut olduğu halde tam
ankilozu.
185 – Sol omuz ekleminin kemik maddesinin geniş harabiyeti veya yokluğu ile birlikte psödartrozu veya tam
gevşekliği (Epaule ballant = sallanan omuz).
186 – Sol dirsek ekleminin kemik maddesinin geniş harabiyeti veya yokluğuile birlikte psödartrozu veya tam
gevşekliği (Coude ballant = sallanan dirsek).
187 – Sağ veya sol kolun abdüksiyonunu tamamiyle imkansız kılan ve tedavi ve ameliyatla düzeltilmesi kabil
olmayan koltuk altı büyük nedbeleri (Kol vücuda yapışık olmak şartiyle).
188 – Sağ kol kemiğinin psödartrozu (Bras ballant = sallanan kol şeklinde olmak şartiyle).
189 – Bir taraf sağ veya sol dirsek ekleminin elverişsiz durumda ve kötü vaziyette tam ankilozu (145 dereceden 180
dereceye kadar ekstansiyon halinde).
190 – Sağ ve solak ise sol ön kol kemiklerinin çift psödartrozu (Avant brasballant = sallanan ön kol).
191 – Sol el bilek ekleminin, parmakların iyi hareket etmemesi ile birlikte kötü bir vaziyette ve kullanılmasına
elverişli olmıyan bir durumda tam ankilozu (Tam fleksiyon ve süpinasyon, tam fleksiyon ve pronasyon, tam ekstansiyon ve
süpinasyon, tam ekstansiyon ve pronasyon halinde).
192 – Sağ el ve solak ise sol el bilek ekleminin, parmaklar iyi hareket ettiği halde, fleksiyon veya fleksiyon ve
pronasyon veyahut fleksiyon ve süpinasyon halinde tam ankilozu.
900
193 – Bir bacağın,dizden (Tibyanın kondilus – eksternusundan itibaren) altı santimetre daha aşağısından başlıyarak
yokluğu (Baldırın 1/3 ortası veya 1/3 altından ampütasyonu).
194 – Bir ayağın tam yokluğu. (Malleolüsler üstünden ve tibya – fibula alt ucundan Siyme ampütasyonu, ayak
bileğinden yani tibyo – tarsiyen dezartikülasyon, kalkaneumun arka kısmı hariç, ayağın Progoff ameliyatiyle ampütasyonu).
195 – Bir kalça ekleminin iyice ve düzgünce vaziyetteki tam ankilozu (Doğru istikamette kalça ankilozu).
196 – Bir taraf kalça eklemi ile birlikte diz ekleminin, kemiklerinde eksiklik olmadan yumuşak kısımların haraplığı
neticesi bu eklemlerin hareket kabiliyetini önemli derecede bozan gevşeklikleri.
197 – Bir dizin psödartrozu (Genou ballant = sallanan diz).
198 – Diz kapağı kemiğinin enine kırığı neticesi kırık parçalarının birbirinden çok ayrılması ile tali bir atrofi husule
gelerek yürüyüşü ileri derecede bozan ağır sekelleri.
199 – İki diz ekleminin, adelelerin önemli atrofisi ve bu eklemlerin oldukça hareket güçlüğü ile birlikte müzmin ve
nüküslü hidrartrozu.
200 – Bir taraf baldırının her iki kemiğinin (Tibya ve Fibula) birlikte önemli vazife bozukluğu yapan psödartrozu.
201 – Bir bacağın kırık veya çıkık sekeli veyahut yaralanma ve ameliyat sebebiyle tarafın zaafı ve eklem sertlikleri
ve adeli – veteri büzülmeleri ve 5 ila 6 santimetre kadar adele atrofisi ile beraber 5 ila 6 santimetre kısalığı.
202 – Mabazi hüfrenin (Fossa poplitea) baldırın ancak 90 ila 145 derece (Bu dereceler dahil) arasında hareket
edebilen ve ameliyatla düzeltilmesi imkansız büyük nedbeleri.
203 – Bir üst veya alt tarafın veya iki tarafın vazifesine ve kullanılmasına önemli derecede mani olan yumuşak
kısımların (Adele,veterler,deri ve deri altı) bozulması ve haraplığı ile müterafik düzeltilmesi imkansız geniş kaynaşma ve
büyük nedbeleşmeleri.
204 – Genel sağlık durumu üzerine fena tesir yaparak, iş görme kabiliyetini önemli derecede azaltan, tedavisi
imkansız, mühim dalak büyümeleri.
ALTINCI DERECE
205 – Kendisi ve çevresindekiler için bir tehlike göstermiyen ve bir hastahaneye kapamayı veya aile yanında
gözetmeyi gerektirmiyen, yardımcıya ihtiyaç göstermeden şahsın sosyal kabiliyet ve vaziyetini veya fizyolojik vazifelerini
kısmen ve hafif derecede bozan, tedavisi imkansız, sübakut veya kronik seyirli,sonradan olma (Travma,
enfeksiyon,zehirlenmelerden ileri gelen) hafif psikozlar veya psikonevrozlar (Akıl hastalıkları).
901
İhtar: Dejenereler ile familyal ve doğuştan olan psikopatiler, enterpretasyon psikozları ve perseküsyon hezeyanları,
pityatik sandromlar ve bu arada histeri delilikleri, presenil ve senil akıl hastalıkları gibi tamamiyle bünyevi sebeplere ve
istidada veya toksikomani ve sinistroz gibi şahsın kendi yapma ve kusuruna bağlı psikoz veya psikonevrozlar vazifeyle ilgili
sayılmazlar.
206 – Çalışma kabiliyeti ve fizyolojik hareketleri kısmen ve hafif derecede bozan, tedavisi imkansız, merkezi veya
muhiti sinir sistemi hastalıkları (İleri derecede dizartri veya önemli hareki afazi, ortalama ayda bir veya iki defa gelen ve
karakter ve ruhiyette aşikar bir tahavvül göstermiyen ihtilaci büyük sara nöbetleri veya haftada bir iki defa gelen pöti maller,
haftada bir iki defa gelen, vücudun bir kısmına ve mesela yüz, bacak adelelerine yerleşen jakson ve benzeri saralar, hafif
tutukluk ve hafif titreklikle müterafik parkensonizm, istinatsız ve hafif güçlükle yürümeye müsaade eden ve başkasının
yardımına muhtaç olmadan her türlü fizyolojik vazifesini oldukça görecek derecede hemiparezi, aynı vasıfta pek hafif dipleji
veya parepleji sekelleri veyahut katrparaziler, pek hafif beyincik sendromları, etraftan birinin vazifesini yarıya yakın bozan
önemli sinirlerden bir veya bir kaçının birlikte felci ve bu vasıftaki radikülit veya nevrit sekelleri veya nevrit – nevralji ve
kozaljiler, radyalis sinirin triseps kolu altında yani ekstansörlerin klasik felci, ulnaris sinirlerinin kol veya bilekte tam felci,
medyanus sinirinin ulnarisle birlikte gayrı tam felci, siyatik sinirin tam felci veya peruneus ve tibyalis kollarının birlikte felci,
siyatik sinirinin kozaljilerle birlikte kronik nevrit – nevraljisi, bir taraf fasiyalis sinirinin kontraktürlü tam felci, tedaviye karşı
gelen ve tik ile müterafik üçüzler siniri ağrısı).
207 – Kafatasında travma veya ameliyat neticesi dura mater pülzasyonları ve beyin prolapsüsü ile ve az çok sübjektif
asabi arızalarla birlikte, protez tatbikı kabil iki kemik safihasının hafif derecede gediği (İki kemik safihasının birlikte iki ila
dört santimetre kare yokluğu).
208 – Kafatası kemiklerinin, başta aşikar şekil bozukluğu yapmış hafif asabi arızalarla müterafik büyük çöküntü ve
çıkıntıları, yaralanma ve yanıklardan ileri gelen bu vasıftaki yapışık, yaygın ve geniş nedbeleri.
209 – İş görme kabiliyeti ancak tedavi ile sağlanabilen metabolizma ve iç salgı bezlerinin hastalıkları.
210 – Bir gözde harabiyet olmaksızın tam körlük yapan veya optik düzeltmeden sonra görmeyi 1/10 dereceye (Yani
5 metreden parmak sayacak kadar) düşüren tedavisi imkansız organik hastalıklar.
211 – Bir taraflı afaki neticesi o gözün görme derecesinin yarısının kaybolması (Billur cismin tromatik veya katarakt
ameliyatı neticesi çıkarılması).
902
212 – İki gözde tedavisi imkansız ptozis (Düz bakışta yalnız bir göz bebeğinin tamamiyle örtülmesi şartiyle göz
kapaklarının orta derecede düşüklüğü).
213 – Bir gözde diplopi ile birlikte göz yuvarlağının motör adelelerinin tedavisi imkansız tam felci.
214 – İki gözde epifora ile birlikte ve tedavisi imkansız ağır ektropyon veya antropyon.
215 – İki gözde irinli, epiforalı, müzmin ve tedavisi imkansız ihtilatlı dakriyosistitler.
216 – İki kulakta tedavisi imkansız işitme kudretinin pek ziyade azalması (Orta derecede sağırlık, yüksek sesi veya
bağırma sesini 30 ila 100 santimetreden ve fısıltıyı 5 ila 10 santimetreden duyacak derecede).
217 – Bir kulakta yüz felci ile birlikte tam sağırlık veyahut bir taraf dış kulağının işitmeyi tamamiyle kaldıracak
şekilde harap olması.
218 – Üst çenenin kaynamış kırığı veya psödartrozu (Üst diş blokunun az veya çok bariz sallanmasiyle birlikte
çiğnemeye önemli zarar veren, diş kavislerinin birbirine intibakını güçleştiren kırık sekelleri).
219 – Alt çenenin kaynamış kırığı veya psödartrozları (Alt çene kemiği sicminin yani ufki kısmın az veya çok
genişlikte maddi ziyaı ile birlikte çok sıkı veya pek gevşek kalması neticesi çenenin çarpıklığı ve diş artikülasyonunun
bozulması ve bu sebeple çiğneme güçlüğü yapması şartiyle).
220 – Alt çenenin düzeltilmesi ve yerine konması kabil olmıyan ve ağzın bir buçuk santimetreden fazla açılmasına
engel olan eski çıkığı veya ankilozu (Çenelerin sıkışması).
221 – Protez takılması imkansız diş kavisleri veya diş yuvalarının harabiyeti ile birlikte bütün dişlerin veya enaz
bütün azı dişlerinin yokluğu.
222 – Tükrük bezleri kanallarının tedavisi imkansız, devamlı fistülleri.
223 – Gırtlak darlığı veya tromatik felçleri neticesi afoni veya disfoni ile birlikte hafif dispine.
224 – Dilin, konuşma, çiğneme ve yutmada zorluk husule getiren kısmi harabiyeti.
225 – Devamlı fistüllerle veya harabiyetle müterafik müzmin ve tedavisi imkansız sinüzitler (İki taraflı maksiler,
frontal, fronto – etmoidal sinüs iltihapları).
226 – Kalbin kompanse (Muavaza) halinde iş görmiye az veya çok engel olan organik hastalıkları.
227 – Travma, zehirlenme ve benzerlerinden ileri gelen aritmi ve taşikardi gibi nöro – psişik kalb arızaları.
903
228 – İş görme kabiliyetini azaltan, hafif anfizemli müzmin bronşitler,bronşektaziler, bir veya iki taraflı akciğer
tüberkülozu veya apselerinin sekelleri.
229 – Göğüs duvarında hafif şekil bozukluğu yaparak iş görme kabiliyetine az veya çok engel olan plevra hastalıkları
sekelleri.
230 – Tromatik plöritlerden ve hemo – trokstan kalan ve teneffüs vazifelerini az çok zorlaştıran sekeller veya aynı
vasıfta göğsün paryetal yetersizliği (Kaburga kırıklıkları veya eğelerin rezeksiyonu neticesi akciğer fıtığı).
231 – Mide veya barsağın, ameliyatla düzeltilmesi imkansız, önemli vazifebozukluğu yapan hastalık sekelleri
veyahut ameliyatlardan kalan önemli arızaları (İltihap veya karha bakıyeleri, iltisaklar, mide rezeksiyonları, gastro – antrostomiler ve benzerleri).
232 – Karın duvarının düzeltilmesi imkansız, önemli vazife bozukluğu yapan adali sıfaki yetersizlikleri (10 ila 15
santimetre boyunda ve 6 ila 8 santimet-re eninde büyük evantrasyon).
233 – Diyafrağma arızalarından dolayı akciğerin karın boşluğuna ve karın ahşasının göğüs boşluğuna olan tedavisi
imkansız fıtıkları.
234 – Genel sağlık durumu üzerine önemli bir tesiri olmıyan ve karın organlarının vazifelerinde az bir bozukluk
yapan yapışık peritonitler, barsak vesairahşa arızaları.
235 – Hazım üzerine ve mevzii olarak önemli bozukluk yapmıyan hazım borusu arızaları (Darlıklar, az miktarda
gaita çıkmasına sebep olmakla beraber defekasyonun normale yakın olarak icrasını mümkün kılan sterkoral fistüller).
236 – Bir veya iki taraflı geçirilmiş nefrostomi veya nefrotomi veyahutgenel sağlık durumu üzerine büyük tesiri
olmıyan ve hematüri bulunmıyan iki taraflı müzmin nefritler.
237 – Tedavisi kabil olmıyan önemli mesane arızaları veya ağır ihtihapları,
238 – Testislerin bir veya ikisinin nakil kanal, sperm keseleri ve prostat ile birlikte husule gelen ve genel sağlık
durumuna fazlaca tesiri olmıyan arızaları.
239 – İdrarın normal çıkmasına engel olmıyacak şekilde penisin tam veyatama yakın yokluğu.
240 – Boynun çevrilme, döndürülme ve bükülmesine engel olan ve başın devamlı olarak bir tarafa yatık kalmasını
gerektiren, tedavisi ve düzeltilmesi im-kansız tortikolis.
241 – Boyundan daha aşağıda,sırt veya bel omurgasında ihtilatsız mal dö pot (Apse veya fistülsüz osteit vertebral).
904
242 – Boyun veya sırt veya bel omurgasının herhangi bir bölgesinin kırık veya çıkıkları yahut çökme ve kaymaları
neticesi omurlar ve gövde hareketlerineaz çok engel olan fakat başka bir ihtilatı bulunmıyan büyük ve aşikar skolyozları veya
kifo – skolyozları.
243 – Omurganın ve bağlarının az çok vazife tegayyürü ile birlikte şekil bozukluğu yapan hastalık sekelleri (Hafif
spondilitler, spondilozlar, ağrılı fizyopatik kronik plikatürleri).
244 – Bir üst veya alt tarafta yapılan ve bu tarafta önemli vazife bozukluğu bırakan arter liğatürleri.
245 – Her iki bacağın alt kısımlarının büyük şişlikler ve ödemleriyle birlikte bacak hareketlerini (Yürüyüş ve ayakta
duruş) güçleştiren fakat istinatsız olarak yürümeye müsaade eden tedavisi imkansız elefantiyazisleri, dönüş kandolaşımına
zorluk veren flebit sekelleri ve bu vasıftaki geniş baldır karhaları.
246 – Bir bacakta büyük şişlikler ve ödemlerle birlikte bu bacağın hareket-lerini tama yakın kaldıran tedavisi
imkansız elefantiyazis veya flebit sekeliveya geniş nüküslü baldır karhaları.
247 – Sağ el baş parmağının metakarpı ile birlikte veya dibine kadar yokluğu.
248 – Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte yokluğu.
249 – Sol el baş ve işaret parmağının birlikte yokluğu.
250 – Sol el baş parmağı ile işaret parmağının ve geri kalan üç parmaktanbirinin dibine kadar yokluğu.
251 – Sol el baş parmağı ile birlikte, işaret parmağı hariç, geri kalan üç parmaktan üçünün veya ikisinin veyahut
birinin dibine kadar yokluğu.
252 – Sol el baş parmağının metakarpı ile birlikte, işaret parmağı hariç,geri kalan üç parmaktan birinin dibine kadar
yokluğu.
253 – Sol elin baş parmağı sağlam olduğu halde son dört parmağının dibinekadar yokluğu.
254 – Sol el baş parmak veya işaret parmağının tam hareketsizliği ile birlikte son üç parmağının dibine kadar
yokluğu.
255 – Sağ elin baş ve işaret parmakları sağlam olduğu halde son üç parmağının metakarplariyle birlikte yokluğu.
256 – Sol el baş ve işaret parmakları sağlam olduğu halde son üç parmağınınmetakarplariyle birlikte yokluğu.
257 – Sağ el baş ve işaret parmaklarının birlikte dibine kadar yokluğu.
258 – Sağ el baş parmağı ile birlikte son bir veya iki parmağının dibine kadar yokluğu.
905
259 – Sağ elin baş ve işaret parmakları sağlam olduğu halde, iki parmağının metakarplariyle birlikte yokluğu veya
işaret parmağı ile diğer iki parma-ğın ikişer falanjlarının yokluğu.
260 – Sol el baş ve işaret parmağı hariç, son bir veya iki parmağın metakarplariyle birlikte yokluğu.
261 – Sağ veya sol elin işaret parmağı ile birlikte orta parmağının yokluğu.
262 – Sağ veya sol elin, baş parmak sağlam olduğu halde, işaret parmağı ilebirlikte son iki parmağının dibine kadar
yokluğu.
263 – Sol elin bütün parmaklarının ikişer falanjlarının yokluğu (Baş parmağın tam diğerlerinin kısmi yokluğu).
264 – İki elin baş parmakları hariç, geri kalan parmaklardan iki elde üçer parmağın ikişer falanjlarının yokluğu.
265 – Tutarı, altı parmağın ikişer falanjı yok olmak şartiyle bir elde iki, diğer elde dört parmağın ikişer falanjlarının
eksikliği.
266 – Sol el baş ve işaret parmaklarının bütün eklemlerinin tam hareketsizliği (Tam sertlik veya ankiloz.)
267 – Sol elin baş ve işaret parmağından başka üç parmağının tam hareketsizliği (Bu üç parmağın tam sertlik veya
tam ankiloz).
268 – Sağ ve sol köprücük kemiğinin bir taraflı ağır ve düzeltilmesi imkansız kırık sekelleri (Biçimsiz kaynama ve
nedbeleşme neticesi tazyikten ileri ge- len sirkonfleks (Circonfloxe) sinir felci ve ağrıları, veya psödartroz veyahut periartrit
gibi ihtilatlar yapmak şartiyle).
269 – Küreğin tam hareketsizliği ile birlikte olmak şartiyle kürek kemiğinin bir taraflı harabiyet ve eski kırıkları
neticesi düzeltilmesi imkansız ağır sekelleri.
270 – Kürek kemiği sağlam ve hareketi mevcut olduğu halde sol omuz ekleminin tam ankilozu.
271 – Kolu öne götürme ve gövdeden ayırma veya uzaklaştırmada aşikar hareket mahdutluğu ve kolun düz vaziyete
kadar getirilememesi şartiyle sağ omuz ekleminin vazifesini önemli derecede güçleştiren sertliği veya kısmi ankilozu.
272 – Büyük kemik kaybı olmaksızın sol omuz ekleminin psödartrozu veya tam gevşekliği (Epaule ballant = sallanan
omuz).
273 – Büyük kemik kaybı olmaksızın sol dirsek ekleminin psödartrozu veya tam gevşekliği (Coude ballant = sallanan
dirsek).
274 – Kol vücuttan ancak 10 ila 45 derecelik bir açı arasında uzaklaşmak şartiyle sağ veya sol kolda abdüksiyonu
ileri derecede tahdit eden, tedavisine imkan olmıyan, büyük koltuk altı nedbeleri.
275 – Sallanan kol (Bras ballant) şeklinde olmak şartiyle sol kol kemiğinin psödartrozu.
276 – 75 ila 110 derece arasında ve fleksiyon halinde veya dik açı şeklindesağ veya sol dirsek ekleminin elverişsiz
durumda tam ankilozu.
906
277 – Sağ veya sol dirsek ekleminin tam olmıyan ankilozu; eklem sertlikleri veya kırık ve çıkık sekelleri (Aktif
ekstansiyon 145 ila 180 derece ara sında mahdut olmak ve 145 dereceden daha aşağı fleksiyon yapılmamak şartiyle)
278 – Sol ön kol kemiklerinin çift psödürtrozu (Avant – bras balant = sal- lanan ön kol).
279 – Sağ veya sol taraf ön kol kemiklerinin kırıklarının kusurlu kaynamasıneticesi kolun iç ve dışa döndürülmesi
imkansızlığı (Pronasyon ve süpinasyon hareketlerinin tam yokluğu).
280 – Sol ve bilek ekleminin hareketlerinin önemli derecede bozulması ve parmaklar iyi hareket etmediği halde tam
olmıyan ankilozu, eklem sertlikleri veya elverişli vaziyette tam ankilozu (Fleksiyon ve pranasyon veya fleksiyon ve
süpinasyon halinde).
281 – Sağ veya sol el bileğinin çıkıkları veya kemiklerinden bazılarının harap olması neticesi psödartrozu veya tam
gevşekliği (Poignet ballant = sallanan bilek).
282 – Elin hareketleri yarıdan fazla kalmak şartiyle sağ veya sol elin bütün metakarplarının çıkıklarının ağır şekli.
283 – Sağ elin bütün parmaklarının yarı yarıya veya sol elin bütün parmaklarının yarıdan fazla hareket eksikliği.
284 – Sağ elin ve solak ise sol ilen baş parmağının bütün eklemlerinin tam hareketsizliği (Üç eklemin tam sertlik
veya ankilozu).
285 – Sağ elde, baş parmaktan başka dört parmağın bütün eklemlerinin hareketsizliği (Sertlik veya ankiloz).
286 – Sol elde baş ve işaret parmağından başka üç parmağın bütün eklemlerinin hareketsizliği (Sertlik veya ankiloz).
287 – Sağ veya sol el ve ön kolun durumu veya diğer parmakların hareket noksanlığı ile birlikte üç parmağın tam
hareketsizliği (Devamlı fleksiyon veya ekstansiyon halinde).
288 – Bir ayağın kısmi yokluğu (Ricard’ın tibyo-kalkaneum arasında yaniastragal altından, Chopart’ın tarslar
ortasından ampütasyonu. (Lisfranc’ın tarsve metatars arasından dezartikülasyonu)
289 – Bir ayağın metatarslar ortasından ampütasyonu.
290 – Bir ayağın baş parmağının metatarsı ile birlikte diğer dört parmağının dibine kadar yokluğu.
291 – Bir ayağın baş parmak ve diğer iki parmağının metatarslariyle birlikte yokluğu.
292 – İki ayağın diğer parmaklarının vazife bozukluğu ile birlikte baş parmaklarının yokluğu veya iki ayağın bütün
parmaklarının dibine kadar yokluğu veyahut buna benzer arızaları.
293 – Kalça kemiğinin (Havsalanın) işemede ve diğer entrapelviyen ahşada bozukluk yapmıyan ve fakat bacaklara az
çok hareket zorluğu veren kırık sekelleri (İki tarafı yani çift vertikal tipte kırılmalar ve benzerleri).
907
294 – Bir kalça ekleminin oynak satıhlarının kırılmaları veya harabiyeti veyahut eklem çıkığı sekelleri (Eklem
sertliği kısmi ankiloz, ağrıları ve bacakhareketlerinde güçlük gibi vazife bozukluğu yapmak şartiyle).
295 – Bir diz ekleminin en uygun şekilde husule gelen tam ankilozu (Ekstansiyon halinde veya buna yakın bir
durumda yani 45 ila 150 derece arasındaki ankilozlar).
296 – Kusurlu kaynama ve nedbeleşme neticesi bir diz ekleminin genu valgum veya genu varum ile birlikte elverişli
(150 ila 180 derece arasında) veya elverişsiz vaziyette (45 ila 150 derece arasında) ancak harekete müsaade eden
kısmiankilozu veya eklem sertliği.
297 – Diz kapağı kemiğinin enine kırığı neticesi baldırın ekstansiyonun aşikar güçlük ve önemli yürüyüş zorluğu
yapan orta derecede sekelleri.
298 – Bir bacağın kırık veya çıkık sekeli yahut yaralanma veya ameliyat sebebiyle hareketlere aşikar zorluk veren 5
santimetreden yukarı (5 dahil) atrofileri.
299 – Bir bacağın kırık veya çıkık sekeli yahut yaralanma ve ameliyat sebebiyle hareketlere aşikar zorluk veren 5
santimetreden yukarı (5 dahil) kısalıkları.
300 – İki bacağın hareketlere zorluk veren 3 (dahil) ila 5 santimetre arasında atrofileri veya bu vasıftaki 3 ila 5 (dahil)
santimetre arasındaki kısalıkları.
301 – Mabazi nüfrenin (Fossa poplitea), baldırın 145 ila 165 derece arasında ancak ekstansiyonuna imkan veren
düzeltilmesi imkansız nedbeleri.
302 – Bir ayak bileğinin ankilozu (Tibyo – tarsiyen artikülasyon).
303 – Bir ayak bileğinin, (Tibyo – tarsiyen eklemin) uygunsuz şekilde ve hangi istikamette olursa olsun çarpıklığı ile
birlikte tam ankilozu (Valgus, varus, talus veya ekinizm halinde tam ankiloz).
304 – Bir ayak bileğinin,(Tibyo – tarsiyen eklemin) yürüyüşü ileri derecede zorlaştıran ve ayağın çarpıklığı ile
birlikte (Valgus, varus, talus, ekinizm)hareket açısı elverişsiz bir durumda bulunan (tam ekstansiyon veya tam fleksi- yona
yakın) tam olmıyan ankilozu veya eklem sertlikleri.
305 – İki ayak bileğinin (Tibyo – tarsiyen eklemlerinin) elverişli durumda tam ankilozu (90 derece veya dik açının
etrafında 15 derece alt ve üstünde yani75 ila 105 derece arasındaki tam ankilozları).
306 – Bir ayakta ağrılar ve yürüyüşle ayakta duruşa büyük zorluk veren ayakta çarpıklık yapmış (Valgus halinde
ayak) astragal kemiğinin ağır kırık sekelleri veya bu vasıftaki astragalektomi.
307 – Bir ayakta ağrılarla birlikte yürüyüşle ayakta duruşa büyük zorluk veren ve aşikar ayak şekil bozukluğu yapan
(Tali artropatiler, tarsların diyastazisi ve ayak kemerinin çökmesi) kalkaneum kemiğinin ağır kırıksekelleri veya bu vasıftaki
kalkaneum çıkıkları.
908
308 – Bir ayakta önemli çarpıklık ve parmakların iyi hareket etmemesi ve ayakta aşikar hareket zorluğu ve baldırda
atrofi ile birlikte tars kemiklerinin çıkıkları veya kırıkları veya harabiyeti sekelleri.
309 – Bir üst veya alt tarafın veya iki tarafın vazifesini kısmen kaldıran yumuşak kısımların (Adeleler, veterler, deri
ve derialtı) bozulması ve harabiyeti ile birlikte düzeltilmesi imkansız geniş kaynaşma veya nedbeleşmeleri (Bütün bir kolun
veya bacağın vazifesinin en az % 30 unu kaybetmesi şarttır.)
310 – Vücudun hangi bölgesinde olursa olsun o bölgenin fizyolojik çalışmave hareket kabiliyetini önemli derecede
bozan, düzeltilmesi imkansız, geniş, derin, yapışık, büzülme ve buruşukluklar yapmış, ağrılı, karhalı ve adelifıtıklı büyük
nedbeler.
311 – Vücut hareketlerine ve çalışmaya engel olan, ameliyat ve tedavisiimkansız, her çeşit urlar (Neoplazik vetireler,
neoplazmalar, neoformasyonlar).
Cetvelin uygulanmasında nazara alınacak esaslar:
A) Cetveldeki derecelerden hiç birine uymıyan birden fazla malüliyeti olup da bunların toplamı, sağlık durumu
normal bir kimseye nazaran ruhi veya bedeni yahut hem ruhi hem bedeni çalışma kudret ve kabiliyetinin en az % 30 undan
mahrumiyetini gerektirirse bu malüliyet 6 ncı derece olarak kabul edilir.
B) Bir gözü sağlam olup diğer gözünden malül olan bir şahsın malül gözündeki arızasının tesiriyle sağlam gözünde
husule gelen görme kuvveti azalmasından dolayı derecesi cetveldeki tekabül ettiği iki göze ait malüliyet derecesine göre
düzeltilir.
C) Bir gözü sağlam olup diğer gözünden malül olan bir şahsın malül gözündeki arızasının tesiri olmaksızın diğer
gözü görme kuvvetinin 5/10 unu (dahil) kaybettiği takdirde bir ve tamamını kaybettiği takdirde iki üst dereceden malül olarak
kabul edilir. (Mesela 5 inci dereceden malül olan bir şahıs sağlam gözünün görme kuvvetinin yarısını yani 5/10 unu
kaybederst 4 üncü, tamamını kaybe-derse 3 üncü dereceden malül olarak kabul edilir).
D) Üst veya alt taraftan biri sağlam olup diğerinin yokluğundan (yerinegöre kesilme) malüliyet alan bir şahsın
malüliyetini mucip olan arızası sebe-biyle ve sonradan sağlam tarafın ileri derecede harabiyeti veya kesilmesi (Yerine göre)
halinde derecesi cetvelde tekabül ettiği malüliyet derecesine yükseltilir.