Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinin Hastalıklar Listesinin 16/A-1 maddesi geçmiş psikiyatri kayıtlarını A Dilimi kapsamında saymıştır. Bu nedenle öğrenci veya personel temininde 16/A-1 maddesine dayanılarak geçirilmiş nevrotik bozukluk tanısıyla adaylar elenebilmektedir.
MADDE 16/A-1;
A) 1. Geçirilmiş nevrotik bozukluklar (anksiyete, depresif, obsesif spektrum, travma ve strese bağlı bozukluklar, somatoform, dissosiyatif, yeme bozuklukları ve bunların alt tipleri).
AÇIKLAMA: (Ek:RG-10/10/2024-32688-C.K-9015/28 md.) Bu fıkra kapsamında ele alınabilecek ruhsal bozukluklarda hastalık öyküsü ve tıbbi kayıtlar dikkate alınarak geçmiş psikiyatrik tanı ile ilgili içerik, seyir ve prognostik faktörler değerlendirilir, gerekirse geçmiş psikiyatrik tanılara ilişkin epikriz talep edilir. Geçmiş psikiyatrik tanı reaktif ve tekrarlamayan bir durum gösteriyorsa ve üç aydan kısa süreli tedavi almışsa, geçmiş tıbbi kayıtlarda bu duruma ilişkin hastane yatışı, psikotik belirtiler, intihar girişimi, madde kullanımı, dürtüsellik, kendine zarar verici davranışlar tanımlanmıyorsa, dış kaynaktan alınanlarda son 3 yıla ait psikiyatrik bir tanı/tedavi kaydı yoksa veya hâlen ruhsal muayene ve/veya psikometrik inceleme sonuçlarına göre psikopatolojik bir unsur saptanmamışsa, psikiyatri uzmanı tarafından “sağlam” kabul edilir.
Söz konusu düzenlemeye göre adayın geçmiş psikiyatri kayıtlarında aşağıdaki araştırma yapılacaktır.
Muayene edilen kişinin hastalık öyküsü ve tıbbi kayıtlar dikkate alınarak geçmiş psikiyatrik tanı ile ilgili içerik, seyir ve prognostik faktörler değerlendirilecek,
Gerekirse geçmiş psikiyatrik tanılara ilişkin epikriz talep edilecektir.
Psikiyatri geçmişi olan adayın “sağlam” kabul edilmesinin şartları
Geçmiş psikiyatrik tanı reaktif ve tekrarlamayan bir durum göstermeli,
Tedavi süreci söz konusu ise üç aydan kısa süreli olmalı,
Geçmiş tıbbi kayıtlarda bu duruma ilişkin hastane yatışı, psikotik belirtiler, intihar girişimi, madde kullanımı, dürtüsellik, kendine zarar verici davranışlar olmamalı,
Dış kaynaktan alınanlarda son 3 yıla ait psikiyatrik bir tanı/tedavi kaydı olmamalı veya hâlen ruhsal muayene ve/veya psikometrik inceleme sonuçlarına göre psikopatolojik bir unsur saptanmamalı.
3 Yıl Şartı Nasıl Anlaşılmalıdır?
Öncelikle son 3 yıla ait psikiyatrik bir tanı/tedavi kaydı olmaması şeklindeki şart “dış kaynak alım”a başvuranları ilgilendirmektedir. Dış kaynak haricinde askeri okullar veya fakültelere(MSÜ adına) alınan ve askeri öğrenci adaylarında 3 yıl psikiyatri kaydı olmaması şartı aranmaz. Ancak Muvazzaf/Sözleşmeli Subay Temini, Muvazzaf/Sözleşmeli Astsubay Temini, Uzman Erbaş Temini, Sözleşmeli Er Temini gibi alımlarda 3 yıl psikiyatri kaydı olmaması şartı aranır. Şimdi bu konunun nasıl anlaşılması gerektiğine bakalım.
Sağlık Yeteneği Yönetmeliği 16/A-1 maddesinin açıklamasında ” dış kaynaktan alınanlarda son 3 yıla ait psikiyatrik bir tanı/tedavi kaydı yoksa veya hâlen ruhsal muayene ve/veya psikometrik inceleme sonuçlarına göre psikopatolojik bir unsur saptanmamışsa, psikiyatri uzmanı tarafından “sağlam” kabul edilir.” denilmektedir.
Vermiş olduğumuz bu kısımda iki ayrı şart yer almaktadır.
1- Üç yıllık tanı geçmişi olmaması,
2- Halihazırda yapılan muayenede psikolojik bir sorunun olmaması.
Burada “VEYA” bağlacının kullanıldığına dikkat çekmek isterim. “veya” bağlacında ikisi birden de olabilir, yalnızca birisi de olabilir anlamı vardır. Yani iki şarttan sadece birinin varlığı “sağlam” raporu verilmesi için yeterlidir. Eğer her iki şartın birlikte sağlanması aransaydı burada “ve” bağlacı kullanılırdı. Zira “ve” bağlacında kesinlikle ikisi birden anlamı vardır.
Sonuç olarak; dış kaynak bir adayın son 3 yıla ait psikiyatrik bir tanısı olsa bile psikometrik inceleme sonuçlarına göre psikopatolojik bir unsur saptanmamışsa, psikiyatri uzmanı tarafından “sağlam” kabul edilecektir.
O halde geçmiş 3 yıla ait psikiyatri kaydı olması doğrudan elenme nedeni değildir. Adayda psikometrik inceleme sonuçlarına göre psikopatolojik bir unsur saptanmamışsa 3 yıla ait tanı geçmişi önemsenmez. Yönetmelik maddesi “veya” bağlacı kullanarak bu hususa açıkça vurgu yapmıştır.
Av. Kubilay REŞBER
