Yeni Özel güvenlik Yasası 2024
Özel güvenlik görevlilerinde aranacak şartlarda değişiklik yapıldı.
30.11.2024 tarihli ve 32138 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Dahiliye Memurları Kanunu Ve Bazı Kanunlar İle 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 28’inci maddesi ile 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun 10 uncu maddesinde değişikik yapılmıştır. Değişiklik yapılan madde özel güvenlik görevlilerinde aranan şartlarla ilgilidir. Değişikler ise şu şekilde;
Daha önceden kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olunan cezada hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına(HAGB) karar verilmiş olsa bile kişiye özel güvenlik kimlik kartı verilmemekteydi. HAGB kararı verilen cezanın kişi hakkında bir hukuki sonuç doğurmaması anlamına gelmektedir. Buna rağmen örneğin 15 ay hapis cezası alan ve bu cezası hakkında HAGB kararı verilen kişi özel güvenlik olamamaktaydı. 30.11.2024 tarihli değişiklikle bu konuda ortaya çıkan adaletsizlikler çözüme kavuşturulmuştur.
Diğer bir değişiklik ise katalog suçlar olan “Affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına ve cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçları, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık ve fuhuş” suçlarından alınan hükmün açıklanmasının geriye bırakılması (HAGB) kararının özel güvenliğe engel olacağının düzenlenmesidir.
Ayrıca madde metninde yer alan “Anayasal düzene” ibaresi “Devletin güvenliğine, anayasal düzene” şeklinde değiştirilmiştir.
Son olarak tartışmalı bir konu olan devam eden soruşturmalarla ilgili yapılan değişikliktir. Önceden kişi hakkında “Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçları”ndan dolayı soruşturma olması özel güvenlik belgesinin verilmemsine neden oluyordu. 30.11.2024 değişikliği ile bu suçlardan dolayı kişinin hakkında soruşturma olması özel güvenlik olmaya engel teşkil etmekyecektir. Ancak bu suçlardan ötürü örneğin cinsel tacizden ötürü hakkında dava açılan ve davası devam eden(kovuşturma) kişiye özel güvenlik kimliği verilmeyecektir.
Özel Güvenlik Şartları Nelerdir?
Şimdi 30.11.2024 tarihinde değişikliklerden sonra güncel özel güvenlik şartlarının neler olduğuna bakalım.
5188 sayılı Kanunun 10. maddesinde belirtilen şartlar
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak.
- Silahsız olarak görev yapacaklar için en az sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul; silahlı olarak görev yapacaklar için en az lise veya dengi okul mezunu olmak.
- 18 yaşını doldurmuş olmak.
26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile(5188 sayılı kanun 10. maddesi d bendi)
- Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olmamak.(1 yıldan az cezalar ve 1 yıldan fazla HAGB kararı verilmiş hapis cezaları özel güvenlik olmaya engel değildir.)
- Affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına ve cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçları, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık ve fuhuş suçlarından mahkûm olmamak veya bu suçlardan hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmemiş olmak.
- Devletin güvenliğine, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarından dolayı hakkında devam etmekte olan bir kovuşturma bulunmamak.
4. Görevin yapılmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile engelli bulunmamak.
5. Özel güvenlik temel eğitimini başarıyla tamamlamış olmak.
6. Güvenlik soruşturması olumlu olmak.
Özel güvenlik kimler olamaz?
Yukarıda sayılan şartları taşımayan kişiler özel güvenlik olamaz. Bu kişilere Özel güvenlik sertifikası verilmez.
Sabıka kaydı olan özel güvenlik olabilir mi?
Sabıka kaydı olan kişilerin özel güvenlik olup olmayacağı sabıka kaydındaki suçun türü ve verilen cezaya göre belirlenir. Sabıka kaydı olan bir kişi özel güvenlik olabileceği gibi olamayabilir. Örneğin 1 yıl veya daha fazla hapis cezası almışsa özel güvenlik olmaz. Ancak bu ceza hakkında HAGB kararı verilmişse özel güvenlik olabilir. Sicili bozuk olan/arşiv kaydı olan kişi güvenlik olabilir mi? sorusunun cevabı da aynı şekildedir.
HAGB’si olan özel güvenlik olabilir mi?
İşlemiş olduğu bir suçtan ötürü hakkında HAGB kararı verilen kişi özel güvenlik olabilir. Ancak “Devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına ve cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçları, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma” suçlarından HAGB verilmiş olsa bile kişi özel güvenlik olamaz.
Kaç yıl ceza alan özel güvenlik olamaz?
1 yıldan fazla hapis cezası alan kişi özel güvenlik olamaz. Ayrıca süresine bakılmaksızın katalog suçlardan ceza alanlar özel güvenlik olmaz.
Uyuşturucudan dosyası olan güvenlik olabilir mi?
Uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarından ötürü hakkında kovuşturma olanlar ile bu suçlardan herhangi bir ceza alanlar özel güvenlik görevlisi olamazlar. Uyuşturucudan denetimli serbestlik alan kişiler durumlarına göre ceza almadıysalar özel güvenlik olabilirler.
Hangi hastalıklar özel güvenlik olmaya engeldir?
Özel Güvenlik Görevlileri Sağlık Şartları Yönetmeliğinin eki Ek-1 “Hastalık Branşlarının Sınıflandırılması” listesinde yer alan düzeyde hastalığı veya engeli olanlar özel güvenlik görevlisi olamazlar.
Psikiyatri geçmişi olan özel güvenlik olabilir mi?
Psikiyatri geçmişi olanlar doğrudan özel güvenlik görevlisi olamaz diyemeyiz. Aşağıdaki hastalık ve sağlık sorunlarına sahip olan kişiler psikiyatirk açıdan özel güvenlik görevlisi olamaz.
1-Psikiyatrik yönden iyilik halinde olmadığı değerlendirilenlere ve aşağıda belirtilen psikiyatrik rahatsızlığı bulunanlar,
2- Güncel tedavi algoritmalarına uygun şekilde, etkin doz ve yeterli süre tedavi edilmelerine rağmen iyileşememiş olan ve değerlendirme esnasında mevcut tedavisi devam eden;
a) Depresyon bozuklukları, Anksiyete bozuklukları, Obsesif kompulsif bozukluklar ile Travma ve stresör ile ilişkili bozukluklar,
b) Psikotik bozukluklar,
c) Madde veya alkol bağımlılığı,
ç) Organik mental bozukluklar,
d) İntihar girişimi, geçmiş self mutilasyon davranışlarına ait skarlar bulunanlar.
5188 sayılı kanun 10. maddesi h bendi nedir?
5188 sayılı Kanun 10. maddesi h bendi güvenlik soruşturması ile ilgilidir.
Özel güvenlik kimlik kartı iptal edilenler veya özel kimlik belgesi verilmeyenler veya yenilenmeyenler ne yapmalıdır?
Özel güvenlik kimlik kartı verilmemesi veya iptali 5188 sayılı kanun 10. Maddesinde sayılan şartların kaybedilmesi durumunda söz konusu olur. Örneğin hakkında uyuşturucu madde suçlarından yargılama başlayan kişinin kimlik kartı iptal edilebilir. Yine 5188 sayılı Kanun 10. maddesi h bendine göre güvenlik soruşturması olumsuz neticelenenlere kimlik kartı verilmeyebilir. Bu durumlarda ilgili idareye karşı idare mahkemelerinde yürütmeyi durdurma talepli olarak iptal davası açılması gerekmektedir. Özel güvenlik kimlik kartınız iptal edildi, verilmesi veya yenilenmediyse Ankara İdari Dava Avukatlık büromuz aracılığı ile davanızı açabilirsiniz.
Av. Kubilay REŞBER
