Hagb kararı özel güvenlik olmaya engel midir?
Normal şartlarda HAGB kararı özel güvenlik olmaya engel değildir. Ancak bazı suçlardan alınan hagb özel güvenlik olmaya engel teşkil eder. 5188 sayılı Yasa kapsamında özel güvenlik olarak çalışma izni başvurusu yapan kişilere geçmiş yargılamaları nedeniyle çalışma izni verilmemektedir. Güvenlik soruşturması kaynaklı bu kararlar 60 gün geçmeden idare mahkemesinde dava konusu edilmelidir.
MALATYA 3. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO : 2024/
KARAR NO : 2025/
DAVACI :
VEKİLİ : AV. KUBİLAY REŞBER – UETS[15007-00878-36757]
DAVALI : MALATYA VALİLİĞİ – UETS[35756-86578-59710]
DAVANIN ÖZETİ : Davacı tarafından, silahlı özel güvenlik görevlisi çalışma izni ve kimlik kartı verilmesi talebiyle yapılan başvurunun güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz değerlendirildiğinden bahisle 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 10. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendi uyarınca reddine ilişkin Malatya Valiliği İl Özel Güvenlik Değerlendirme Komisyonu’nun 19.10.2024 tarih ve 2024/109 sayılı işleminin; gerekçe olarak basit yaralama suçundan hakkındaki yargılamanın gösterildiği, anılan yargılama sonucunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verildiği, mevzuattaki şartların oluşmadığı, somut delil bulunmadığından bahisle hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
SAVUNMANIN ÖZETİ : Davacının başvurusu üzerine 7315 sayılı Kanun kapsamında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapıldığı, elde edilen bilgilerin değerlendirme komisyonunca değerlendirildiği, yapılacak görevin önemi göz önüne alınarak talebin olumsuz olarak değerlendirildiği, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığından davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Malatya 3. İdare Mahkemesince duruşma için önceden taraflara bildirilen 09.04.2025 günü davacı …… ile davacı vekili Kubilay Reşber tarafından yetki belgesiyle yetkilendirilmiş ‘ın ve davalı idareyi temsilen Malatya İl Emniyet Müdürlüğü Hukuk İşleri Şube Müdür vekili komiser ….’un geldiği görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun söz verilip açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi, dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:
Dava; davacı tarafından silahlı özel güvenlik görevlisi çalışma izni ve kimlik kartı verilmesi talebiyle yapılan başvurunun, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda olumsuz değerlendirilerek reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun’un 10. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde “26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş … olsa bile; 1) Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına mahkûm olmamak. 2) Affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına ve cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçları, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, kaçakçılık ve fuhuş suçlarından mahkûm olmamak veya bu suçlardan hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmemiş olmak. 3) Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, özel hayata ve hayatın gizli alanına, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar ile uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarından dolayı hakkında devam etmekte olan bir … kovuşturma bulunmamak”, (h) bendinde “güvenlik soruşturması olumlu olmak” özel güvenlik görevlilerinde aranan şartlar arasında gösterilmiş; 11. maddesinde “Özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilecekler … hakkında valilikçe güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır. Soruşturma sonucu olumlu olanlara, bu Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen özel güvenlik temel eğitimini başarıyla bitirmiş olmak şartıyla, valilikçe çalışma izni verilir. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması bir ay içinde tamamlanır. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması her kimlik verilmesi veya ihtiyaç duyulması halinde yenilenir. … Yönetici veya özel güvenlik görevlisi olabilme şartlarını taşımadığı veya bu şartlardan herhangi birini sonradan kaybettiği tespit edilenlerin kimliği iptal edilir. …” hükmüne yer verilmiştir.
7315 sayılı Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’nun 3. maddesinde “Arşiv araştırmasının, statüsü veya çalıştırma şekline bağlı olmaksızın ilk defa veya yeniden memuriyete yahut kamu görevine atanacaklar hakkında yapılacağı; … özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan kişiler … hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının birlikte yapılacağı” belirtilmiş; 4. maddesinde “Arşiv araştırması; a) Kişinin adli sicil kaydının, b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hâlen aranıp aranmadığının, c) Kişi hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, ç) Kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesinin beşinci ve 231 inci maddesinin onüçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların, d) Hakkında kamu görevinden çıkarılma ya da kesinleşmiş memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının mevcut kayıtlardan tespit edilmesi”, 5. maddesinde “Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin; a) Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin, b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin, c) Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesi” şeklinde tanımlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacı tarafından silahlı özel güvenlik görevlisi çalışma izni ve kimlik kartı verilmesi talebiyle davalı idareye başvurulduğu, yapılan başvuruya istinaden yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda Malatya Valiliği İl Özel Güvenlik Değerlendirme Komisyonu’nun 19.10.2024 tarih ve 2024/109 sayılı işlemiyle, davacı hakkında “… Hekimhan Asliye Ceza Mahkemesi’nin 25.06.2024 tarih ve E:2024/34, K:2024/249 sayılı kararı ile 25.05.2023 tarihinde basit yaralama suçunu işlediğinden bahisle 1.680,00-TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ve 5 yıl süre ile denetime tabi tutulmasına” karar verildiğinden bahisle güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz olarak değerlendirildiği, işbu değerlendirme uyarınca Malatya İl Emniyet Müdürlüğü’nün 22.10.2024 tarih ve 1338 sayılı işlemiyle özel güvenlik görevlisi kimlik kartı ve çalışma izni talebinin reddine karar verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca, özel güvenlik görevlilerinde aranan şartlar sayma yoluyla belirlenmiş; güvenlik soruşturmasının olumlu olması bu şartlar arasında gösterilmiştir.
Bununla birlikte; özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilecekler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması öngörülmüş; güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının ihtiyaç duyulması halinde yenileneceği belirtilmiş; kişi hakkında kesinleşmiş mahkeme kararları ve kamu davasının açılmasının ertelenmesine ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair kararlar ile devam eden veya sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasıyla tespit edilecek hususlardan olduğu kural altına alınmıştır. Ve fakat, söz konusu kişiler hakkında yapılan arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması sonucunda tespit edilen hususların delilleriyle birlikte değerlendirilmesi, kişinin arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasının olumsuzluğuna esas verilerin somut olarak ortaya konulması gerekmektedir.
Bakılan davada, dava konusu işleme esas arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasının olumsuz değerlendirilmesinin, salt davacının “basit yaralama” suçundan “1.680,00-TL adli para cezası ile cezalandırılmasına, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ve 5 yıl süre ile denetime tabi tutulmasına” ilişkin …… Asliye Ceza Mahkemesi’nin 25.06.2024 tarih ve E:2024/…, K:2024/…. sayılı kararına dayandığı; ve fakat davalı idarece işbu yargılamaya ilişkin tespit ve veri içeriklerinin ayrıca değerlendirildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgeye yer verilmediği; ayrıca işbu kararda “… sanığın kalemle Y.Ç.’nin eline vurduğu, yaralamanın BTM ile giderilebileceği, sanığın öğretmen Y.Ç.’nin kızı A.’ya vurduğunu düşünmesi, kızının kendisine bu şekilde beyanda bulunması üzerine eylemi gerçekleştirdiğinden böyle bir durum olmasa dahi hatası kendisinden kaynaklı sayılamayacağından haksız tahrik hükümlerinin uygulanması gerektiği …” kanaatine varıldığı görülmektedir.
Bu durumda, kişi hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına dair kararlar kapsamındaki olgular arşiv araştırması esnasında değerlendirme kriterleri arasında sayılmış ise de, davalı idarece işbu karardaki tespit ve veri içeriklerinin ayrıca değerlendirildiğine ilişkin herhangi bir bilgi ve belgeye yer verilmediği, davacı hakkında “basit yaralama” suçundan yürütülen kovuşturma neticesinde hükmolunan ve “mahkumiyet” hükmü niteliğinde olmayan “hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına” ilişkin kararın, -karardaki tespitler ile görülecek hizmetin vasfı bir arada değerlendirildiğinde- tek başına davacının özel güvenlik görevlisi olarak istihdamına engel teşkil edecek bir nitelik taşımadığı; bunun dışında davacının arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasının olumsuz değerlendirilmesine esas somut, kabul edilebilir ve haklı gerekçe ortaya konulamadığı, bu suretle davacı tarafından, özel güvenlik kimlik kartı ve çalışma izni verilmesi talebiyle yapılan başvurunun, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz değerlendirildiğinden bahisle reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 496,80-TL yargılama giderinden peşin yatırılan 60,80-TL vekalet harcı ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı davalar için belirlenen 36.000,00-TL vekalet ücretinin davalı idare tarafından davacıya verilmesine, davacının adli yardım talebi kabul edildiğinden, davanın açılması aşamasında alınmayan (60,80-TL vekalet harcının çıkarılmasından sonra kalan) 436,00-TL yargılama giderinin davalı idareden tahsili için kararın kesinleşmesinden sonra ilgili tahsil dairesine müzekkere yazılmasına, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13/j maddesi uyarınca Genel Bütçeye dahil idarelerin bu Kanunun 1 ve 3 sayılı tarifelerine giren bütün işlemlerinin harçtan müstesna olması nedeniyle adli yardım talebi kabul edilen davacı tarafından peşin olarak yatırılmayan ve yargılama gideri niteliği kazanmayan başvurma harcı, karar harcı, YD harcı ve YD itiraz harcının harçtan muaf idareden tahsiline yer olmadığına, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde Gaziantep Bölge İdare Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere, 09/04/2025 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Av. Kubilay REŞBER
