Yazının İçeriği
ToggleUzman Erbaşların Sağlık Şartları
Uzman Erbaş Yönetmeliğinin 6/1-ç maddesine göre uzman erbaş olma şartlarından birisi de adayın “Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği”ne uygun olarak belirlenmiş tam teşekküllü bir hastaneden alacağı raporla uzman erbaş olabileceğinin kanıtlanmış olmasıdır. Kısaca uzman erbaş adayının sağlık şartlarını sağlıyor olması gerekir. Uzman erbaşın Jandarma veya Kara, Deniz Hava Kuvvetlerine başvurması arasında fark yoktur. Jandarma uzman erbaşların sağlık şartları ile Kara, Hava ve Deniz Kuvvetleri uzman erbaşlarının sağlık şartları ortak bir yönetmelikle ele alınmıştır.
Peki uzman erbaşların sağlık şartları nerede yazar?
Uzman Erbaş Sağlık Yönetmeliği
Uzman erbaşların sağlık şartları Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliğinde düzenlenmektedir. Bu yönetmeliğin üçüncü bölümünde “Uzman Erbaş, Sözleşmeli Erbaş ve Erler ile Adaylarının Sağlık Yetenekleri” detaylı şekilde açıklanmıştır.
Uzman Çavuş Sağlık Muayenesinde Nelere Bakılır?
Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er adaylarının sağlık muayeneleri Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarında yapılır.
Uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er adaylarına aşağıdaki laboratuvar tetkikleri ve radyolojik tetkikler yapılır;
- Akciğer grafisi, direkt üriner sistem grafisi.
- HBsAg, Anti-HCV, Anti-HIV, VDRL.
- Tam kan sayımı ve sedimantasyon.
- Tam idrar muayenesi.
- Kanda üre ve kreatinin, AST, ALT, ALP, bilirubinler, TSH, T3, T4, LDH, total kolesterol, trigliserit.
- Açlık kan şekeri.
- Ultrasonografi (Tüm batın).
- EKG, ekokardiografi.
- Lüzum görülen (ilgili uzmanın talep ettiği) diğer laboratuvar tetkikleri.
Uzman Erbaş Sağlık Elenme Sebepleri
Öncelikle Sağlık Yeteneği Yönetmeliğindeki Hastalıklar Listesinin (B) ve (D) dilimlerinde olanlar hakkında “Uzman Erbaş veya Sözleşmeli Erbaş/Er Olamaz” kararı verilir.
Yine bu yönetmelik ekindeki “Personel Adaylarının Hastalıklara Göre Değerlendirme Çizelgesi”nde “Uzman Erbaş ve Sözleşmeli Erbaş/Er Adayları Değerlendirme Sütunu”ndaki karşılığı (A) diliminde (-) eksi işareti olanlar hakkında “Uzman Erbaş veya Sözleşmeli Erbaş/Er Olamaz” kararı verilir.
Bir örnek verelim: Örneğin yönetmelikteki Hastalıklar Listesinin 29’uncu maddesi “deri ve zührevi hastalıklar”la ilgilidir. 29’uncu maddenin B ve D dilimleri doğrudan uzman erbaşlıktan elenme sebebidir. 29/A dilimi hastalıkların engel olup olmayacağını anlamak için Personel Adaylarının Hastalıklara Göre Değerlendirme Çizelgesine baktığımızda Uzman Erbaş Adayları sutununda 29’uncu maddenin karşısına bakacağız. Uzman erbaş için (-) işareti varsa bu kişi hakkında “Uzman Erbaş Olamaz” kararı verilecektir.
Ancak 29’uncu maddede olduğu gibi yasa koyucu tarafından gelişen şartlara göre maddelere “AÇIKLAMA” kısımları eklenmektedir. Örneğin; Depigmente nevüs ve Becker nevüsü, dış kaynaktan alınan subay, astsubay, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler ile öğrenci alımına engel teşkil etmez. Yine; Vücudun görünmeyen bölgelerinde bulunan tatuajlar sözleşmeli erbaş ve er adayları için sağlam kabul edilir.
Görevde bulunan sözleşmeli er, erbaş ve uzman erbaşlardan (A) dilimde yer alan hastalıkları bulunanlar sınıf görevine devam eder ancak (B) ve (D) diliminde yer alan hastalığı olanlar Türk Silahlı Kuvvetlerinde görev yapamaz. Buna göre sözleşme yenilemelerde (A) maddesi kapsamına girenler görevine devam eder.[1]
Uzman Erbaş Sağlık Yönetmeliği Göz Derecesi
Uzman erbaşlarda diskromatopsi(renk körlüğü) elenme sebebidir.
Her iki gözde ayrı ayrı tashihli(gözlükle veya lensle) veya tashihsiz tam görememe uzman erbaşlar için elenme sebebidir.
Personel Adaylarının Hastalıklara Göre Değerlendirme Çizelgesinin “Uzman Erbaş ve Sözleşmeli Erbaş/Er Adayları Değerlendirme Sütunu”ndaki karşılığı (+) artı işareti olanlar ile tashihle her bir gözde görmeleri tam olmak şartıyla, her bir gözde 1.00 (bir dâhil) diyoptriye kadar olan miyopi, hipermetropi ile 1.00 (bir dâhil) diyoptriyi geçmeyen astigmatizması olan adaylar hakkında “Uzman Erbaş veya Sözleşmeli Erbaş/Er Olur” kararı verilir.
Jandarma uzman çavuşlar ile diğer uzman erbaşlarda göz derecesi gözlerde ayrı ayrı 1 dereceyi geçmemelidir.
Uzman erbaş sağlık kurulu nasıl alınır?
Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği kapsamında Sağlık Kuruluna aşağıdaki gruplar çıkarılır.
- Askeri hizmet yükümlüleri (er veya yedek subay),
- Uzman erbaş, uzman çavuş, sözleşmeli subay, astsubay, muvazzaf subay, astsubay adayları
- Askeri öğrenci adayları,
- Görevdeki yani muvazzaf askerler
Uzman erbaşlar yazılı sınav, fiziki değerlendirme, fiziki yeterlilik testi, mülakat sınavı aşamalarını geçtikten sonra Hastane Sevk Belgesi ile sağlık kurulu raporu vermeye yetkili sağlık kuruluşlarına sevk edilirler.
Bu hastanede adayın “Uzman Erbaş Olur” kararlı sağlık raporu alması gerekir. Aday hastane sevk belgesi ve nüfus cüzdanı/kimlik kartı fotokopisi ile birlikte, Ankara ili içi sevklerde en geç üç iş günü, Ankara dışındaki illere sevklerde en geç beş iş günü içinde ilgili hastaneye başvurmalıdır.
Uzman Erbaş Sağlık Raporuna İtiraz
Sevk edildiğiniz sağlık kurulu tarafından verilen raporlara tebliğ tarihinden itibaren üç iş günü içinde itiraz edebilirsiniz. İtiraz İl Sağlık Müdürlüğüne yapılır. İtiraz sonrası en yakın TSK sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastaneye sevk edilirsiniz. Birinci ve ikinci rapor kararları aynı olursa karar kesinlik kazanacaktır. Ancak birinci rapor olumsuzken itiraz üzerine verilen ikinci rapor olumlu olursa adayın durumu hakem hastane tarafından değerlendirilir. İtiraz süreci sona erdikten sonra aday durumunun yanlış değerlendirildiğini düşünürse Ankara İdare Mahkemelerinde 60 gün içerisinde iptal davası açabilir.
Uzman Erbaş Sağlık Yönetmeliği Psikiyatri
Uzman erbaşlarda Psikiyatri hastalıkları TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği Hastalıklar Listesinin 15, 16, 17, 18’inci maddelerinde sayılmıştır. Bu maddelerde sayılan psikiyatrik hastalıklar (A,B,D dilimlerini tümü) uzman erbaş olmaya engeldir. Örneğin; 16A-1 “. Geçirilmiş nevrotik bozukluklar” 17A-1 “Geçirilmiş uyum bozukluğu” 17A-2 “ Geçirilmiş madde kullanım bozukluğu” uzman erbaş olmaya engeldir.
Uzman Erbaş Sağlık Yönetmeliği Ortopedi
Uzman erbaşlarda ortopedi hastalıkları TSK Sağlık Yeteneği Yönetmeliği Hastalıklar Listesinin 57-67 maddeleri arasında düzenlenmiştir. Genellikle elenme sebepleri düztabanlık(66/A-1), tek ve çift taraflı sakralizasyon(66/A-3) uzman erbaş olmaya engeldir.
Uzman Erbaş Sağlık Yönetmeliği Dövme
Uzman erbaşlarda dövmenin boyutu, yasak olup olmadığı, dövmesi olan kişilerin sağlık kurulunu geçip geçemeyeceği sıklıkla sorulmaktadır. Uzman Erbaşlarla sözleşmeli erlerde dövme konusu yönetmeliğin Hastalıklar Listesinin 29’uncu maddesinde düzenlemiştir. Dövme veya yara izinden elenme gerekçesi 29 A-1 maddesi olmaktadır.
- Çeşitli nedenlerle oluşmuş, silahlı hizmete engel olmayan, lokalize ve az sayıda iyi huylu deri tümörleri, pigmente veya depigmente nevusler, hemanjiomlar, keloidler, sikatrisler ve yanık sekelleri (yüz bölgesinde 4 cm2 ’den, diğer vücut bölgelerinde 20 cm2 ’den büyük olanlar), tatuajlar (yüz bölgesi, baş bölgesi, tüm boyun ve el parmak uçlarından itibaren dirsekler dahil kollarda kısa kollu gömlek ve dizden itibaren etek ile görünen tatuajlar ile bu bölgelerin dışında vücudun görünmeyen bölgelerinde toplamı 20 cm2 ’den büyük olanlar).
Uzman erbaşlarda yüz bölgesi, baş bölgesi, tüm boyun ve el parmak uçlarından itibaren dirsekler dahil kollarda kısa kollu gömlek ve dizden itibaren etek ile görünen dövmeler elenme sebebidir.
Kısa kollu gömlek ile vücudun görünmeyen yerlerindeki dövmelerin 20 cm2’den büyük olması uzman erbaşlar için elenme sebebidir. Dövme şekline göre üçgen, kare, daire içine alınır ve alanı ölçülür.
Ancak vücudun görünmeyen bölgelerinde bulunan dövmeler sözleşmeli erbaş ve er adayları için sağlam kabul edilir.
“Uzman Erbaş veya Sözleşmeli Erbaş/Er Olur” Raporu Alamayanların Dava Yoluna Başvurması
Sağlık kuruluna çıkan Jandarma ve diğer uzman erbaşlar verilen raporun hatalı olduğunu düşünüyorsa askeri avukatlardan yardım alarak iptal davası açmalıdırlar. Bu davada adayın tekrar yeni bir Sağlık Kuruluna sevki sağlanarak sağlık durumunun mesleğe girmeye uygun olduğu belgelendirilmelidir. Ayrıca davada yürütmeyi durdurma talebinde bulunulmalıdır. Dava Ankara İdare Mahkemelerinde açılacağı için Ankara İdare Avukatlarından yardım alınması elzemdir.
Av. Kubilay REŞBER
[1] Yürekli, Aslan, Ayşenur Botsalı, and Ercan Çalışkan. “Türk Silahlı Kuvvetleri sağlık yeteneği yönetmeliği yorumlama tavsiyeleri.” TÜRKDERM-Deri Hastalıkları ve Frengi Arşivi 55.2 (2021): 61-69.