İzaley-i şuyu Davası Nedir? Kim Açabilir? Kime karşı açılır?
Taşınmaz üzerinde paydaş olan kişiler kendi aralarında anlaşamazlarsa ortaklıklarının giderilmesini mahkemeden isteyebilirler. Ortaklığın giderilmesi davası taşınmaz veya taşınırın paydaşlarından biri tarafından diğer ortaklara karşı açılır. Paydaşların tamamının izale-i şuyu davasında yer alması gerekir. Dava esnasında paydaşlardan birisi ölürse mirasçıları davaya dahil olur.
Ortaklığın Giderilmesi Davası Hangi Mahkemede açılır?
Ortaklığın giderilmesi davası taşınmaz malın bulunduğu yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesinde görülür. Örneğin; taşınmaz Ankara ilinde bulunuyorsa izale-i şuyu davası Ankara Sulh Hukuk Mahkemesinde görülür.
Ortaklığın Giderilmesi Davasının Masraflarını Kim Karşılar?
Ortaklığın giderilmesi davasında bir kısım harç ve giderlerin dava açılırken ödenmesi gerekir. Bu masrafların arasında Başvuru Harcı, Dosya Gideri, Peşin Harç, Tebligat Gideri, Bilirkişi Ücreti, Keşif ve Tanık Giderleri bulunur. Örneğin; 200.000 TL değerindeki bir taşınmaz için dava açılırken yaklaşık 5.000 TL masraf yapılması gerekir. Dava sonunda masraflar ortaklar arasında eşit şekilde bölüşülür. İzale-i Şuyu davasında kazanan ve kaybeden olmaz. Çünkü izale-i şuyu davası var olan ortaklığın ortadan kaldırılması için açılan bir dava olup iptali veya durdurulması da mümkün değildir.
Ortaklığın Giderilmesi Davasının Sonucu
İzale-i Şuyu diğer adıyla ortaklığın giderilmesi davası, elbirliği ya da paylı mülkiyetine konu taşınır veya taşınmaz mal üzerindeki paydaşlık ilişkisini sona erdirerek kişisel mülkiyete tesis eden bir dava şeklidir. Ortaklığın giderilmesi davasının tarafları taşınmaz üzerindeki hak sahipleridir. Dava sonunda taraflar açısından aynı sonuçlar doğmuş olur. Taraflardan herhangi biri ortaklığın giderilmesi davasından feragat etse dahi bir başkası davayı sürdürebilir. Ortaklığın giderilmesi davası ortalama 1 yıl sürmektedir.
İzale-i Şuyu Davasında Bölüştürme
Şayet bir veya birkaç paydaş paylaşmaya yanaşmazsa veya taraflar paylaşmanın tarzında uyuşamazlarsa, paylaşmanın mahkeme tarafından sağlanması için dava açılır. (kazaî paylaşma) Hukuk Muhakemeleri Kanunu m. 4 uyarınca, sulh hukuk mahkemesinde görülen bu dava bir edå davasıdır. Hâkim bu davada, malın aynen bölünmesi mümkün oldukça malın aynen bölünerek paylaştırılmasına karar verecektir. (MK. m. 699/f. 2)
Aynen bölünme mümkün değilse veya hakim tarafından aynen bölüşme istemi durum ve koşullara uygun görülmezse ve özellikle paylı malın önemli bir değer kaybına uğramadan bölünmesi imkanı yoksa açık artırma ile satışa karar verir. Satışın paydaşlar arasında artırmayla yapılmasına karar verilmesi için, bütün paydaşların rızası gereklidir (MK. m. 699/f. 2, 3). Böyle bir anlaşma varsa hakim pazarlıkla satışa karar veremez. Hakimin kararı uyarınca mal fiilen paylaştırılıncaya veya mal satılıp mülkiyet devredilinceye kadar paylı mülkiyet sona ermez. O halde İzale-i Şuyu yani ortaklığın giderilmesi davasında ortaklık iki şekilde sona erdirilir. 1- Aynen taksim, 2- Satış yoluyla bölüştürme.
İzaley-i şuyu davasında satış bedeli, son çare olarak açık artırmayla belirlenir. Satış bedeli icra müdürlüğünün hesabına yapılır ve paydaşlara ödenir. Ortaklığın giderilmesi davası devam ederken hisse satışı mümkündür. Taşınmaz üzerindeki mülkiyet hakkını ilgilendiren ortaklığın giderilmesi davasında alanında uzman bir gayrimenkul avukatı ile çalışmanız faydanıza olacaktır.
Av. Kubilay REŞBER